Casov Yar Doyusu - Wikipedia

Ukraynanın Donetsk vilayətində yerləşən Baxmut şəhəri Rusiya Quru Qoşunları tərəfindən tam işğal edildikdən sonra qonşuluqda yerləşən Çasov Yar şəhəri yeni cəbhə halına çevirilib. Qısa müddət ərzində Ukrayna qüvvələri cəbhə xəttindəki gərgin vəziyyəti stabilləşdirməyə nail olublar və 2023-cü ildə baş vermiş əks-hücumlar zamanı rus qüvvələri Baxmutun cinahları boyunca geri çəkilmək məcburiyyətində qalıblar.^[7]

2024-cü ilin fevral ayında Avdeyevka döyüşü Rusiya Quru Qoşunlarının qələbəsi ilə başa çatdıqdan sonra rus birləşmələri Baxmutun qərb hissəsindən Çasov Yara doğru yeni hücum həmlələrinə başlayıblar.^[8] Çasov Yar Avdeyevka döyüşündən sonra rusların yeni hədəfi olaraq müəyyənləşdirilib.^[9] 8 fevral tarixində iki nizami ordu arasında sözügedən şəhərdə uzun müddətdən sonra ilk mövqe döyüşləri baş tutub.^[10]

17 fevral tarixində Rusiya Quru Qoşunları tərəfindən qarşı tərəfin mövqeləri ODAB-1500 tipli termobarik bombalardan istifadə edilməklə bombardıman edilib.^[11][12]

Xortitsa əməliyyat-strateji qrupunun sözçüsü İlya Yevlaş 27 fevral tarixində verdiyi açıqlamasında Çasov Yar şəhərinin şərqində yerləşən Bohdanivka kimi yaşayış məntəqələrinin hədəf alındığını açıqlayıb. Yevlaş həmçinin iddia edib ki, rus hərbi birləşmələri Ukrayna artilleriyasının cavab hücum tədbirləri nəticəsində zirehli dəstəyin 60%-nı döyüş meydanında itirib.

Bir başqa iddiaya görə Rusiya Quru Qoşunları Storm-Z və Storm-V kimi cəza batalyonlarından aktiv şəkildə iştirak edir və keçmiş məhkumlardan təşkil olunmuş bu hərbi birləşmələrin köməkliyi ilə insan dalğası taktikasının yaradılması hədəflənməkdədir.^[13][14]

İlya Yevlaşın sözlərinə görə Rusiya tərəfindən 1 mart tarixində ərazidə başladılmış hərbi əməliyyatlar kəşfiyyat və məlumat toplama xarakterini daşıyıb və əsas məqsəd aprelin ilk həftəsində başladılmış əsas hərbi əməliyyatlar üçün zəmin hazırlamaq olmuşdur.^[15] 23 mart tarixində Rusiyaya yaxın mənbələr ərazinin yaxınlığında yerləşən İvanski kəndinin ələ keçirilməsi barədə xəbərlər yayıblar.^[16] Ukraynalı hərbi blogger Vitali Ovçarenko 26 mart tarixində yaydığı məlumatda həmin ərazinin Rusiya qüvvələri tərəfindən müntəzəm olaraq atəşə tutulduğunu və şəhərin hücum altında olması barədə məlumat paylaşıb.^[17]

2024-cü ilin 2 aprel tarixində Ukrayna Quru Qoşunlarının V Hava Hücumu Briqdası Çasov Yar ətrafında yerləşdirilib. Çasov Yar hərbi administrasiyasının rəhbəri (mülki vəziyyətlərdə şəhər meri) Sergey Çausun dediyinə görə, 2024-cü ilin aprel ayının əvvəlində şəhərdə müharibədən əvvəlki 13 000 nəfər əhali ilə müqayisədə 770 sakin qalıb.^[18]

Baxmut və Çasov Yar arasında Ukrayna Silahlı Qüvvələrinə məxsus möhkəmləndirilmiş mövqelərin uzun müddət davam edən ardıcıl bombardımdan edilməsindən sonra Rusiya Silahlı Qüvvələrinə tabe olan hərbi birləşmələr 4 aprel tarixində Çasov Yar şəhəri istiqamətində ilk birbaşa silahlı hücum əməliyyatlarına start veriblər. Su-25 qırıcıları tərəfindən havadan dəstəklənən quru qoşunları beynəlxalq dərəcəli T0506 nömrəli (Xromov-Çasiv Yar) yolboyunca hərəkət ediblər və şəhərin şərq cinahlarında özlərinə mövqe qurmuş Ukraynanın 23-cü Piyada Batalyonu ilə rus birləşmələri arasında toqquşmalar baş verib.^[19]

Növbəti gün Rusiyaya bağlı telegram kanalları Rus qüvvələrinin Donets çayının şərqində yerləşən və Çasov Yarın ən şərq yaşayış məntəqəsi olan kanal adlı mikrorayonun küçələrindən biri Zelena küçəsi boyunca yerləşdirilməsi xəbərini yayıb. Ukrayna hərbiçiləri Rusiya Silahlı Qüvvələrinin şəhərə müdaxiləsi fonunda ərazidə vəziyyətin son dərəcədə kritik olduğunu qəbul etsələr də, şəhərin tamamilə Rusiya qüvvələri tərəfindən işğal edilməsi xəbərlərini inkar edib və əlavə edilib ki, şəhər uğrunda döyüşlər davam etməkdədir.^[20][6]

6 aprel tarixində Ukrayna hərbi komandiri Aleksandr Sırski bəyan edib ki, Çasov Yar Ukrayna nəzarətində qalmaqdadır, düşmənin şəhərə doğru irəliləmək cəhdləri uğursuzluğa düçar olub.^[21] Şəhər hərbi administrasiyasının rəhbəri Sergey Çausun şəhərdəki mövcud vəziyyətin təhlükəli olduğunu ifadə edib.

Çausun sözlərinə görə şəhərdə bircə dənə də olsun salamat bina qalmayıb və davamlı yanğınları söndürmək mümkün deyil. Cəbhə xəttindən təxliyə edilən yaralı Ukrayna ordusunun əsgərlərinin müalicə olunduğu və Çasov Yar yaxınlığında yaradılmış səhra xəstəxanası təhlükəsizlik tədbirləri çərçivəsində boşaldılıb və nəticədə yaralı əsgərləri ərazidən yük maşınları ilə çıxarmaq lazım gəlib.

Çasov Yar Rusiya Silahlı Qüvvələri üçün həlledici şəhərlərdən biri hesab olunur. Qonşuluqda yerləşən Baxmutdan fərqli olaraq Çasov Yar hündür ərazidə yerləşir və bu faktor şəhəri müdafiə edən Ukrayna qüvvələri üçün güclü möhkəmləndirilmiş istehkama çevirməkdədir. Çasov Yarın rus hərbi birləşmələri tərəfindən ələ keçirilməsi Konstantinovkanın bombardımdan edilməsinin davamına və Kramatorsk və Slovyansk kimi şəhərlərin gələcəkdə işğal edilməsinə yol aça bilər.^{[22][23][24][25][26][27]}

Analitik və DeepStateMap.Live-ın həmtəsisçisi Roman Pohorili hələ 2023-cü ilin dekabrında qeyd etmişdir ki, Çasov Yarın müdafiəsi artıq başlayıb və ruslar hər gün daha da yaxınlaşmaqdadırlar.^[2] Elə həmin ay Müharibənin Tədqiqi İnstitutu tərəfindən yayılanmış açıqlamda rus qüvvələrinin əsas hədəfinin Baxmut ətrafındakı hücumları sonlandırdıqdan sonra hücum istiqamətini qərbə doğru genişləndirməklə Çasov Yarı ələ keçirmək olduğunu bəyan edilmişdir.^[28]

2024-cü ilin aprel ayının əvvəlində Ukraynanın V Hücum Briqadasının rəsmiləri Çasov Yarı Ukraynanın Donetsk vilayətinə açılan qapı adlandırıb. Briqadanın bəzi əsgərləri rusların əvvəlki illərə nisbətən daha bacarıqlı fəaliyyət göstərdiklərini etiraf ediblər. Əsgərlərin sözlərinə görə rus birləşmələri əvvəlki səhvlərdən nəticə çıxarıblar və daha qərarlı şəkildə hücum əməliyyatlarını icra etməkdədirlər.