Eli Kerimli - Wikipedia

Əli Əmirhüseyn oğlu Kərimov 28 aprel 1965-ci ildə Saatlı rayonunun Azadkənd kəndində anadan olub.^[1][2] Əli Kərimli 1972-ci ildə Saatlı rayonunun Azadkənd orta məktəbinə daxil olmuş və 1982-ci ildə həmin təhsil müəssisəsini bitirmişdir. 1986-cı ildə Sergey Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) Hüquq fakültəsinə daxil olmuş və 1991-ci ildə həmin fakültəni bitirmişdir.^[1] 1983–1985-ci illərdə^[3] Rusiya SFSR, Buryatiya MSSR-də həqiqi hərbi xidmətdə olmuşdur. Birinci Qarabağ müharibəsində Azərbaycan Respublikası torpaqlarının erməni işğalından müdafiəsi üçün 1989-cu ildə könüllü müdafiə dəstələrinin komandiri kimi Qubadlı-Laçın cəbhəsində Qazıdərə, Cicimli və Aşağı Cicimli kəndlərinin müdafiəsini təşkil etmişdir.^[2]

Əli Kərimli 1991-ci ildə Bakı Dövlət Universitetini bitirdikdən sonra orada bir müddət hüquq üzrə müəllim işləmiş^[1] və bu dövrdə Azadlıq qəzetinin parlament müxbiri olmuşdur.^[2].

1987-ci ildə Sergey Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetində Hüquq fakültəsi II kursda oxuyarkən Komsomol katibi olub.

1987-ci ildə yaradlan Yurd İctimai Birliyinin yaradıcılarından biri olub. 1988-ci ildə Yurd İctimai Birliyinin üzvlərinin də dəstəyi ilə o zaman iqtidarda olan SSRİ Kommunist Partiyası iqtidarına etiraz olaraq tələbələrin Bakıda görüşünü təşkil edib.^[2]

1989-cu ildə Komsomolun BDU-da universitet səviyyəsində özünü buraxmasına nail olub.^[2]

1989-cu ildə təsis edilmiş Azərbaycan Xalq Cəbhəsi hərəkatının nizamnəməsinin yaradılmasında iştirak edib. Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin BDU şöbəsinin həmtəsisçisi və sədri olub. Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Ali Məclisinin üzvü, 1992-ci ilin fevral ayının 16-sında isə sədrinin birinci müavini olmuşdur. 1994-cü ilin may ayında Bakı şəhərinə qayıdaraq Azərbaycan Xalq Cəbhəsi sədrinin siyasi məsələlər üzrə müavini işləyib.^[4] Sonra isə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi (daha sonra Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası) sədrinin birinci müavini olmuşdur. 10 sentyabr 1994-cü ildə Yeni Azərbaycan Partiyası iqtidarının Rusiya qoşunlarını ölkəyə geri qaytarması məsələsinə etiraz etmiş, və bu məsələ ilə əlaqədar olaraq Bakıda keçirilən icazəsiz etiraz aksiyasına rəhbərlik edib.^[2]

22 avqust 2000-ci ildə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədri Əbülfəz Elçibəyin vəfatından sonra, 2001-ci ildə keçirilmiş Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası partiya qurultayında yekdilliklə partiyaya sədr seçilib.^[1]

Əli Kərimli 2006-cı ildən xarici pasport ala bilmir. Bu imtina Əli Kərimli barəsində 1994-cü ilin sentyabrında açılmış cinayət işinin ləğv olunmaması ilə əsaslandırılır.^[5][6]

2009-cu il Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasına əlavə və dəyişikliklər haqqında referendum ərəfəsində yaradılmış "Qarabağ və Respublika Uğrunda Hərəkat" referendum üzrə təşviqat qrupunun səlahiyyətli nümayəndəsi (maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndəsi) olub.^[7]

1992-ci ilin mayında Azərbaycan Respublikası Prezident Aparatının (indiki Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyası) Azərbaycan Respublikasının Ərazi idarəetmə orqanları ilə iş üzrə Dövlət müşaviri xidmətinin Ərazi idarəetmə orqanları ilə iş şöbəsinin müdiri olub.^[1] Bu dövrdə Azərbaycan Respublikasının 2-ci Prezidenti Əbülfəz Elçibəy tərəfindən Alma-Ata Memorandumunu və İrəvan Protokolunu həyata keçirən qərargahın tərkibinə daxil edilib.^[8]

1 may 1993-cü ildə Əbülfəz Elçibəy tərəfindən Azərbaycan Respublikasının Dövlət katibi təyin edilib.^[9] 1993-cü il 4 iyun hadisələrindən sonra Əbülfəz Elçibəyin Bakını tərk edib Naxçıvan MR-in Ordubad rayonunun Kələki kəndinə getməsindən sonra o hadisələri qiyam kimi qiymətləndirmiş, 26 iyun 1993-cü ildə isə tutduğu vəzifədən istefa verərək Əbülfəz Elçibəyin yanına, Kələkiyə gedib. 7 iyul 1993-cü ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətini həyata keçirən Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin sədri Heydər Əliyev tərəfindən vəzifəsindən azad edilib.^[10] 16 iyul 1993-cü ildə Milli Məcisdə çıxış etərək baş verən hadisələri dövlət rəsmiləri içərisində ilk dəfə qiyam kimi qiymətləndirib.^[11] Kələki kəndindən bir sıra Qərbi Avropa ölkələri və Amerika Birləşmiş Ştatlarına işgüzar səfərlərə çıxıb.^[1]

12 noyabr 1995^[12], 5 noyabr 2000-ci ildə^[13] proporsional seçki sistemi əsasında çoxmandatlı seçki dairələri üzrə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi PartiyasındanAzərbaycan Respublikası Milli Məclisinə deputat seçilib.

1995-ci il parlament seçkilərində Əli Kərimli Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının proporsional seçki üzrə vahid namizədlər siyahısında 1-ci sırada olmuşdur.^[14] Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası seçkilərdə proporsional siyahı üzrə 346 192 (9.6%) səs toplayaraq siyahısından ilk 3 nəfərin deputat seçilməsinə nail olmuşdur.^[15] Beləliklə, Əli Kərimli deputat seçilmişdir.^[12]

I çağırış dövründə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Azərbaycan—İsveç parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun üzvü olub.^[16]

Əli Kərimli Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə II çağırış seçkilərində Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasını sədri olaraq bu partiyanı təmsil etmiş və bu seçkidə də Kərimov soyadı ilə iştirak edib. 5 noyabr 2000-ci ildə keçirilmiş seçkidə proporsional seçki sistemi əsasında iştirak edərək çoxmandatlı seçki dairələri üzrə deputatlığa namizəd olmuş və deputat seçilib.^[13]

II çağırış dövründə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin İnsan hüquqları daimi komissiyasının^[17], Azərbaycan—Xorvatiya parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun üzvü olub.^[18]

2005-ci il Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər ərəfəsində yaradılmış Azadlıq Blokunun yaradıcı üzvlərindən biri olub.^[19]

Əli Kərimli Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə III çağırış seçkilərində Azadlıq Blokunu təmsil etmiş və bu seçkidə ilk dəfə Kərimli soyadı ilə iştirak edib. 6 noyabr 2005-ci ildə keçirilmiş seçkidə majoritar seçki sistemi əsasında 31 saylı Suraxanı ikinci seçki dairəsindən deputatlığa namizəd olmuş və seçkiləri ilk sırada bitirmişdir.^[20][20] Ümumən parlament seçkilərinin nəticələrinin saxtalaşdırılmasına etiraz olaraq parlamentə getməkdən imtina etmişdir. Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsi onun seçildiyi seçki dairəsi üzrə seçki nəticələrini ləğv etmişdir.^[1]

2010-cu il Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər ərəfəsində yaradılmış AXCP-Müsavat Blokunun yaradıcılarından biri olub.^[2][21]

Əli Kərimli Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə IV çağırış seçkilərində AXCP-Müsavat Blokunu təmsil etmiş və bu seçkidə də Kərimli soyadı ilə iştirak edib. 7 noyabr 2010-cu ildə keçirilmiş seçkidə majoritar seçki sistemi əsasında 31 saylı Suraxanı ikinci seçki dairəsindən deputatlığa namizəd olmuş və rəsmi nəticələrə əsasən 2392 səs yığaraq, 29%-lə II yeri tutmuş və deputat seçilə bilməmişdir.^[22]

Əli Kərimli ""AXCP-Müsavat" siyasi partiyalar blokunun səlahiyyətli nümayəndəsi Natiq Ədilovun, 16 saylı seçki məntəqəsində seçki prosesini müşahidə etmiş K. Aslanovanın və A. Ruşanovun Suraxanı rayon məhkəməsinin həyətində qanunsuz olaraq saxlanıldığını, müşahidəçilərin zorla seçki məntəqələrindən çıxarıldığını, seçki məntəqəsi ərazisində qeydiyyatı olmayan şəxslərin həmin məntəqədə səs verdiyini, 12, 13, 16, 21, 23 və 28 saylı seçki məntəqələrində kobud qanun pozuntularına yol verildiyini, bununla da seçki dairəsinin ərazisində olan bir sıra seçki məntəqələrində səsvermə və seçkilərin nəticələrinin rəsmiləşdirilməsi proseslərində seçkilərin nəticələrinə ciddi təsir göstərən qanun pozuntularının baş verməsini bildirmiş və həmin seçki dairəsi üzrə seçkilərin nəticələrinin etibarsız hesab edilməsini, sözügedən dairə üzrə təkrar seçki keçirilməsini və iddia olunan pozuntulara yol vermiş şəxslərin məsuliyyətə cəlb olunması ilə bağlı hüquq-mühafizə orqanlarına müraciət edilməsi" haqqında Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Seçki Komissiyasına müraciət etmişdir.

Müraciətlər Azərbaycan Respublikası Seçki Məcəlləsinin 112 və 112–1-ci maddələrinə və "Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Seçki Komissiyasına və dairə seçki komissiyalarına seçki hüquqlarının pozulması ilə əlaqədar şikayət və müraciətlərin verilməsi və onlara baxılması qaydaları haqqında Təlimat"ın tələblərinə uyğun tərtib edildiyindən ARMSK nəzdində yaradılmış ekspert qrupunun üzvü tərəfindən bir icraatda birləşdirilərək araşdırmaya qəbul edilmiş, bu barədə müvafiq rəy verilmiş və MSK-nın iclasında baxılmışdır.

Müraciətlərdə göstərilən halların araşdırılması və iş üzrə zəruri olan bütün sübutların əldə edilməsi üçün seçki qanunvericiliyinə uyğun olaraq MSK-nın müvafiq qərarı ilə araşdırma müddəti uzadılmışdır.

Araşdırma prosesində ərizəçi Əli Kərimliylə əlaqə yaradılmış, araşdırmada iştirak etmək hüququ barədə ona məlumat verilmiş, araşdırmaya yardım etməyə dəvət olunmuş və ona müraciətlərdə qeyd edilən hallarla əlaqədar əlavə sübutlara malikdirlərsə, onların da təqdim edilməsi təklif edilmişdir.

Əli Kərimli bəzi seçki məntəqələri üzrə səsvermənin nəticələrinə dair protokollara malik olduğunu bildirmiş, lakin araşdırma üçün təqdim etməkdən və MSK-nın iclasında iştirak etməkdən imtina etmişdir.

AR MSK Əli Kərimlinin 10 noyabr 2010-cu il tarixli 463 saylı müraciətlərinin qismən təmin olunmaqla 2 saylı seçki məntəqəsi üzrə səsvermənin nəticələrinin etibarsız hesab edilməsi haqqında qərar verib.^[23]

  Əsas məqalə: Azərbaycanda prezident seçkiləri (2003)

Əli Kərimli 15 avqust 2003-cü ildə Azərbaycan Respublikası Prezidenti postuna keçirilən V seçkilərdə prezidentliyə sədri olduğu Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasından namizəd olub.^[24] Seçki ərəfəsində Azərbaycan Televiziyasında ayrılmış efir vaxtından 29 avqust və 5 sentyabr 2003-cü il tarixdə istifadə edərkən ozamankı Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyevin şərəf və ləyaqətini təhqir edən və ləkələyən məlumatlar yaydıqları iddiası ilə Əli Kərimli və digər namizədlər haqqında tədbir görülməsi barədə Yeni Azərbaycan Partiyası Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyasına müraciət ünvanlamış, AR MSK Əli Kərimli və digər namizədlərə gələcəkdə belə hallara yol verməməsi üçün xəbərdarlıq, sonra isə təkrar xəbərdarlıq edilməsi və şikayət ərizəsindəki faktların araşdırılıb tədbir görülməsindən ötrü Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyinə göndərilməsi haqda qərar qəbul etmişdir.^[25][26]

Əli Kərimli 3 oktyabr 2003-cü ildə namizədliyini geri götürüb.^[27] Əli Kərimli və sədri olduğu Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası bu seçkilərə Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası ilə koalisiya halında gedərək bu partiyanın namizədi Etibar Məmmədovu dəstəkləyib.^[28] Əli Kərimli seçkilərdən sonra seçki nəticələrinin saxtalaşdırıldığını iddia etmiş və seçki nəticələrini tanımadığını açıqlayıb.^[29]

Əli Kərimli 5 sentyabr 2008-ci ildə 2008-ci il Azərbaycan Respublikası prezidenti seçkiləri ərəfəsində Bakıda, Caspian Plasa hotelində Azərbaycan Liberal Partiyasının lideri Lalə Şövkət, Azərbaycan Naminə İctimai Forumun prezidenti Eldar Namazov, Müsavat Partiyasının başqanı İsa Qəmbər və Vətəndaş və İnkişaf Partiyasının sədri Əli Əliyevin də iştirakı ilə 2008-ci il Azərbaycan Respublikası prezidenti seçkilərini boykot etmək barədə "Demokratik siyasi qüvvələrin birgə bəyanatı" adlı bəyanat imzalayıb və bu seçkilərdə iştirakı boykot edib, beləliklə də seçkilərdə iştirak etməyib.^[30]

  Əsas məqalə: Azərbaycanda prezident seçkiləri (2013)

2013-cü il Azərbaycan Respublikası prezidenti seçkiləri ərəfəsində yaradılmış Demokratik Qüvvələrin Milli Şurasının qurucu üzvlərindən biri olub.^[31] 17 yanvar 2014-cü ildə isə həmin qurumun Koordinasiya Şurasının üzvü seçilib.^[32]

Hələ seçkidən öncə AXCP-nin müavini Fuad Qəhrəmanlı Əli Kərimlinin seçkidə iştirakı barədə belə demişdir: Əli Kərimlinin Xalq Cəbhəsinin namizədi kimi seçkiyə qatılmaq niyyəti yoxdur. O, yalnız Milli Şuranın vahid namizədi kimi prezident seçkilərinə qatıla bilər^[33] Əli Kərimli 2013-cü ildə keçirilmiş Azərbaycan Respublikası Prezidenti postuna keçirilən VII seçkilərdə Demokratik Qüvvələrin Milli Şurasının vahid namizədi Cəmil Həsənlini dəstəkləmişdir.^[34]

Əli Kərimli 1991-ci ildə Samara Seyidova ilə ailə həyatı qurmuş və hal-hazırda da bu xanımla ailəlidir^[35]; İlk övladı Türkel Kərimli, ortancıl övladı Sezen Kərimli^[36], üçüncü övladı isə Timur Kərimlidir. Kiçik oğlu Timur Kərimli 2013-cü ilin mart ayında dünyaya gəlib.^[37][38]

• 2000: Jurnalistlərin dostu mükafatı^[39][40]

• "Əli Kərimli, Bioqrafiyası". axcp.az. 2014-07-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-01-28.

• Rəsmi bloqu
• Natiq Güləhmədoğlu; Şahvələd Çobanoğlu. "Şahvələd Çobanoğludan Əli Kərimliyə çətin suallar". azadliq.info; Azərbaycan qəzeti. 2014-02-07; 1993-05-??. 2016-03-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-02-17.
• "Ali Karimli Interrogated For 8 Hours!" (ingilis). azerireport.com. 2011-04-16. Archived from the original on 2013-11-14. İstifadə tarixi: 2014-01-28.
• Natiq Güləhmədoğlu; Akif Aşırlı. "Əli Kərimlinin məmur kürsüsündən etdiyi etiraflar". azadliq.info; Müxalifət qəzeti. 2014-03-16; 1993-01-28. 2016-03-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-03-16.
• "Azeri police detain scores of protesters, including opposition party leader" ( (ing.)). Reuters. 2019-10-19. 2019-09-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-20.
• Əli Kərimlinin Heydər Əliyevdən etiraf tələbi