Arvana - Wikipedia
Arvana — Azərbaycan Respublikasıınn Yardımlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Onun 520 nəfər əhalisi var.
| Arvana | |
|---|---|
| 38°49′42″ şm. e. 48°07′13″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Rayon | Yardımlı rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 1.758 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
|
| |
Coğrafiyası
redaktəYaşayış məntəqəsi Arvana çayının yaxınlığında yerləşir.[1][2]
Toponomikası
redaktə"Cənubi Qafqaz Təqvimi"nin 1856-cı il nəşrində kəndin adı yerli dilin hərfləri ilə (ﺍﺮﻮﺍﻧه) qeyd olunub.[3] Rusiyanın inqilabdan əvvəlki ədəbiyyatında "Arvane"[3] və ya iki fərqli yazılışda "Arvan (Arvana)" formasında göstərilir.[1][2]
19-cu və 20-ci əsrlərdə Arvana Rusiya İmperiyasına aid idi. Kənd Şamaxı qəzasının Səbidəj mahalına mənsub idi.[3] Daha sonra isə Bakı quberniyasının Lənkəran qəzasına daxil olmuşdur.[1][4][5]
1880-ci illərdə "Kurakçı", "Məmulğan", "Mila" (Urakaran kəndi ilə birlikdə), "Peştəsər" (Əsədabad kəndi ilə birlikdə) və "Uzu" adlı məskənlərlə yanaşı, Arvana da qeyd olunan qəzanın Zuvand sahəsinin Peştəsər icmasına daxil idi.[6]
20-ci əsrin əvvəllərində həmin məskənlər (Arvana, Abasabad, Kurakçı, Məmulğan, Mila, Peştəsər, Urakaran və Uzu) Peştəsər icmasının bir hissəsi idi.
1930-cu ildə Vərgədüz rayonu təşkil edildi, daha sonra bu rayon Yardımlı adlandırıldı.
Əhalisi
redaktə19-cu əsr
redaktə"Cənubi Qafqaz Təqvimi"nin 1856-cı il nəşrinə görə, Səbidəj mahalının Arvana kəndində bir-birilə "Tatar" (Azərbaycan) dilində danışan, şiə məzhəbli "Tatarlar" (Azərbaycanlılar-şiələr) yaşayırdı.[7]
1870-ci ildə Bakı quberniyasının məskunlaşma məntəqələrinin siyahılarına əsasən, 1859–1864-cü illərdə quberniyanın ofis təsvirinə əsaslanaraq tərtib edilən məlumatlara görə, kənddə 11 təsərrüfat və 87 sakin (44 kişi və 43 qadın) yaşayırdı, bunlar da "Tatarlar"-şiələr (Azərbaycanlılar-şiələr) idi.[1] 1879-cu ildə N. K. Seydlitzin redaktorluğu ilə nəşr olunan "Qafqaz haqqında məlumat toplusu"nda 1873-cü il məlumatlarına görə, kənddə artıq 14 təsərrüfat və 91 sakin (54 kişi və 37 qadın) var idi, bunlar da "Tatarlar"-şiələrdən (Azərbaycanlılar-şiələrdən) ibarət idi.[2]
1886-cı il üçün ailə siyahılarından götürülmüş materiallardan məlum olur ki, Arvana kəndinin bütün 116 sakini (56 kişi və 60 qadın; 12 dəyirmi qeyd olunur) "Tatarlar", yəni azərbaycanlılar və dini baxımdan şiə, sinfi baxımdan isə kəndlilər idi.[4]
20-ci əsr
redaktə1910-cu il "Cənubi Qafqaz Təqvimi"ndə Lənkəran sahəsinin Zuvand qəzasına daxil olan Arvan kəndində 1908-ci ildə 109 sakinin yaşadığı, onların əksəriyyətinin "Tatar" (Azərbaycanlı) olduğu göstərilir.[8] Həmin təqvimdə eyni sahəyə daxil olan "Arveran" (orijinal yazılış saxlanılıb) kəndi haqqında da məlumat verilir ki, burada 1905-ci ildə 115 sakin yaşamış, onların da əksəriyyəti "Tatar" (Azərbaycanlı) olmuşdur.[8]
1933-cü ildə Azərbaycan SSR-in Xalq Təsərrüfatı Uçotu İdarəsi (AzNEA) tərəfindən hazırlanmış və nəşr olunmuş "Azərbaycan SSR-in inzibati bölgüsü"nə əsasən, 1933-cü ilin 1 yanvar tarixinə Arvanada 50 təsərrüfat və 290 yerli sakin (bu kənddə qeydiyyatda olan) var idi, onların 148-i kişi, 142-si qadın idi. Həmin materiallar göstərir ki, Vərgədüz rayonunun Kurakçı kənd sovetinə daxil olan bütün kəndlər (Arvana, Avur, Kirəviç, Kurakçı və Qarauldaş) milli tərkibinə görə 100% "Türk" (Azərbaycanlı) idi.[9]
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 3 4 Список населённых мест Бакинской губернии // Списки населенных мест Российской империи. По Кавказскому краю. Бакинская губерния. LXV. Tiflis. 1870. 45. 2024-10-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-14.
- ↑ 1 2 3 Под ред. Н. Зейдлица. Сборник сведений о Кавказе. 5. Тифлис: Типография Главного Управления Наместника Кавказского. 1879.
- ↑ 1 2 3 Кавказский календарь на 1856 год. Тифлис. 1855. 473. 2021-12-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-14.
- ↑ 1 2 Свод статистических данных о населении Закавказского края, извлечённых из посемейных списков 1886 г. Тифлис. 1893.
- ↑ Сборник сведений по Бакинской губернии. Вып. 1. Список населённых мест, количество земли и податное обложение поселян. Баку: Типография губернского правления. 1911. 116–117.
- ↑ Сборник сведений по Бакинской губернии. Вып. 1. Список населённых мест, количество земли и податное обложение поселян. Баку: Типография губернского правления. 1911. 116–117.
- ↑ Кавказский календарь на 1856 год. Тифлис. 1855. 473.
- ↑ 1 2 Кавказский календарь на 1910 год. Часть 1. Тифлис. 1910. 185. 2022-03-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-14.
- ↑ Административное деление АССР. Баку: Издание АзУНХУ. 1933. 90.
