Azerbaycanin Tarixi Qoruqlarinin Siyahisi - Wikipedia
Azerbaycanin Tarixi Qoruqlarinin Siyahisi - Wikipedia - Haqqında Məlumat
Bu məqalə tarixi qoruqlar haqqındadır. Təbiət qoruqları üçün baxın: Azərbaycan qoruqları.
Azərbaycanın tarixi qoruqlarının siyahısı — Azərbaycan Respublikası ərazisində mövcud olan 30 tarixi qoruğun siyahısı. Bunların 18-i tarixi-mədəniyyət, 8-i tarixi-memarlıq , 2-i tarixi-bədii qoruqlardır. Yanardağ və Tuğ həm tarixi-mədəniyyət, həm də təbiət qoruğu olaraq fəaliyyət göstəririr. Qoruqlardan 4-ü Naxçıvan Muxtar Respublikasında, 1-i isə Gürcüstanla mübahisəli ərazidədir. İçərişəhər, Qobustan və Yuxarı Baş qoruqları Ümumdünya irsidir, Atəşgah, Ordubad, Xınalıq və Şuşa qoruqları isə namizəd siyahısındadır.[1]
.jpg)
"Abidə qoruqlarının nümunəvi Əsasnaməsi"nin təsdiq edilməsi barədə Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin qərarına görə qoruq tarix və mədəniyyət üçün böyük əhəmiyyəti olan, tarix və mədəniyyət abidələrinin, arxeoloji və memarlıq obyektlərinin, etnoqrafik, numizmatik, epiqrafik, antropoloji materiallarının, tarixi hadisə və şəxsiyyətlərlə bağlı olan binaların, xatirə yerlərinin, əşyaların yerləşdiyi və dövlət tərəfindən mühafizə edilən ərazilər və məskənlərdir. Xüsusi əhəmiyyət kəsb edən arxeoloji, etnoqrafik, memarlıq, şəhərsalma və digər komplekslər Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən Qoruq elan edilir.[2]
İqtisadi rayonlara görə siyahı
redaktə| YUNESCO Ümumdünya irsi siyahısındadır. | YUNESCO Ümumdünya irsi namizəd siyahısındadır. | ||
| Yalnız Azərbaycanda qeydiyyata alınmış dünya əhəmiyyətli memarlıq abidələrinin siyahısındadır. | Yalnız Azərbaycanda qeydiyyata alınmış dünya əhəmiyyətli arxeoloji abidələrinin siyahısındadır. |
Bakı
redaktə
Naxçıvan
redaktə| № | Adı | Şəkil | Daxildir | İstinad |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Gülüstan tarix-mədəniyyət qoruğu |  |
Cuğa abidələri: Cuğa körpüsü • Cuğa karvansarayı • Cuğa qalası • Cuğa türbəsi • Cuğa kilsəsi • Cuğa nekropolu Xanəgah abidələri: Əlincəçay xanəgahı • Xanəgah hamamı • Xanəgah təkiyəsi • Xanəgah nekropolları |
[7] |
| 2 | Ordubad tarix-mədəniyyət qoruğu |  |
Kilsələr: Yuxarı Əylis kilsəsi • Müqəddəs Foma kilsəsi
Məscidlər: Cümə məscidi • Meyrəmçə • Yetim • Aşağı Ambaras • Yuxarı Ambaras • Sultan Murad • Sərşəhr • Malik İbrahim • Dilbər • Mingis • Qırxayaq • Hacı Madalı • Hacı İbrahim • Hacı Məmməd Həsən • Hacı Abutalıb • Hovuz • Əngəm məscidi • Kərbəlayi Əkbər • Üçtürləngi • Çınqılbaşı • Meyramca Türbələr: Dər • Eyvaz |
[8][9] |
| 3 | Gəmiqaya tarix-bədii qoruğu |  |
[10] | |
| 4 | Arpaçay tarix-mədəniyyət qoruğu |  |
[10] |
Quba-Xaçmaz
redaktə
Şəki-Zaqatala
redaktə| № | Adı | Şəkil | Daxildir | İstinad |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Yuxarı Baş tarix-memarlıq qoruğu |  |
Qalalar: Nuxa qalası Saraylar: Şəki xan sarayı • Şəkixanovların evi Karvansaralar: Aşağı Karvansara • Yuxarı Karvansara Məscidlər: Xan məscidi• Cümə məscidi • Ömər Əfəndi məscidi • Giləhli məscidi • İmam Əli məscidi Hamamlar: Aqvanlar hamamı • Dərya hamamı • Yeraltı hamam Digər: Dairəvi məbəd • Xan çinarı |
[14] |
| 2 | Kiş tarix-mədəniyyət qoruğu |  |
[15] | |
| 3 | İlisu tarix-mədəniyyət qoruğu |  |
[16] | |
| 4 | Zaqatala tarix-mədəniyyət qoruğu |  |
19 yerli əhəmiyyətli abidə | [8] |
| 5 | Qəbələ tarix-mədəniyyət qoruğu |  |
[8] |
Qarabağ
redaktə
.jpg)
Dağlıq Şirvan
redaktə| № | Adı | Şəkil | Daxildir | İstinad |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Basqal tarix-mədəniyyət qoruğu |  |
2 yerli əhəmiyyətli abidə | [15] |
| 2 | Lahıc tarix-mədəniyyət qoruğu |  |
93 yerli əhəmiyyətli abidə | [8][15] |
| 3 | “Orta Əsr Ağsu Şəhəri” Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğu | [12] |
Gəncə-Daşkəsən
redaktə| № | Adı | Şəkil | Daxildir | İstinad |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Gəncə tarix-mədəniyyət qoruğu | _2.jpg) |
Qədim Gəncə • Qədim Gəncə qalası • Comərd Qəssab türbəsi • İmamzadə türbəsi | [8][19] |
Qazax-Tovuz
redaktə| № | Adı | Şəkil | Daxildir | İstinad |
|---|---|---|---|---|
| 1 | “Qədim Şəmkir Şəhəri” Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğu | _plan%C4%B1_2.jpg) |
[12] | |
| 2 | Keşikçidağ tarix-mədəniyyət qoruğu |  |
Keşikçidağ monastırı: Qabırrıçayın sağ sahili: Bertuban monastırı • Çiçikuri monastırı • Udabno monastırı |
[13] |
| 3 | Avey tarix-mədəniyyət qoruğu |  |
[8] |
Şirvan-Salyan
redaktə| № | Adı | Şəkil | Daxildir | İstinad |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Pir Hüseyn Xanəgahı tarix-memarlıq qoruğu |  |
Abşeron-Xızı
redaktə| № | Adı | Şəkil | Daxildir | İstinad |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Yanardağ tarix-mədəniyyət və təbiət qoruğu |  |
[20] |
Abşeron-Xızı və Bakı
redaktə| № | Adı | Şəkil | Daxildir | İstinad |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Qobustan tarixi-bədii qoruğu | 
|
Ana zağa düşərgəsi • Firuz-1 düşərgəsi • Ceyranlar düşərgəsi • Firuz-2 düşərgəsi • Şonqar düşərgəsi • Maral düşərgəsi • Qobustan petroqlifləri • Qaval daşı | [8][21] |
İstinadlar
redaktə- ↑ "UNESCO World Heritage Sites in Azerbaijan (Azərbaycanda YUNESKO-nun Ümumdünya İrsi Abidələri)". 2021-01-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-07-14.
- ↑ ""Abidə qoruqlarının nümunəvi Əsasnaməsi"nin təsdiq edilməsi barədə AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ NAZİRLƏR KABİNETİN QƏRARI". 2018-07-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-20.
- ↑ "Bakı şəhərində İçərişəhər tarix-memarlıq qoruğunun mühafizəsi və bərpası ilə bağlı bəzi tədbirlər haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI". 2021-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-20.
- ↑ "Azərbaycan Respublikasının Bakı şəhəri Suraxanı rayonunda Atəşgah məbədi ərazisinin "Atəşgah məbədi" Dövlət tarix-memarlıq qoruğu elan edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI". 2021-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-20.
- ↑ "Bakı şəhəri Sabunçu rayonunun Nardaran qəsəbəsində yerləşən tarix-mədəniyyət qoruğu haqqında Əsasnamə". 2021-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-20.
- ↑ ""Qala" Dövlət Tarix-Etnoqrafiya Qoruğunun fəaliyyətinin təmin edilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI". 2021-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-20.
- ↑ "Naxçıvan MSSR-nin Culfa rayonunda yerləşən "Gülüstan" tarix-mədəniyyət qoruğu haqqında Əsasnamənin təsdiq edilməsi barədə AZƏRBAYCAN SSR NAZİRLƏR SOVETİ QƏRAR". 2021-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-20.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin bəzi qərarlarına dəyişikliklər edilməsi və bəzi qərarlarının və sərəncamlarının qüvvədən düşmüş hesab edilməsi barədə AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI NAZİRLƏR KABİNETİNİN QƏRARI". 2021-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-20.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası ərazisində dövlət mühafizəsinə götürülmüş daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin əhəmiyyət dərəcələrinə görə bölgüsünün təsdiq edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI NAZİRLƏR KABİNETİNİN QƏRARI". 2017-04-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-20.
- ↑ 1 2 3 "Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi haqqında Əsasnamənin, nazirliyin strukturunun təsdiq edilməsi və aparatının işçilərinin say həddinin müəyyən edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2006-cı il 18 aprel tarixli 393 nömrəli Fərmanında dəyişiklik edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN FƏRMANI". 2021-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-20.
- ↑ ""Çıraqqala" tarixi abidələr kompleksinin bərpası və qorunması haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI". 2021-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-20.
- ↑ 1 2 3 "Yeni tarix-mədəniyyət qoruqları yaradıldı". 2021-07-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-19.
- ↑ 1 2 "Azərbaycan Respublikasının Quba rayonunun Xınalıq kəndinin tarixi ərazisinin Azərbaycan Respublikasının "Xınalıq" Dövlət tarix-memarlıq və etnoqrafiya qoruğu və Ağstafa rayonunun ərazisində Keşikçidağ silsiləsinin bir hissəsini əhatə edən mağaralar kompleksinin Azərbaycan Respublikasının "Keşikçidağ" Dövlət tarix-mədəniyyət qoruğu elan edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI". 2021-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-20.
- ↑ "Şəki şəhərinin tarixi hissəsinin qorunması haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI". 2021-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-20.
- ↑ 1 2 3 "Azərbaycan Respublikası Dövlət Turizm Agentliyinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumların SİYAHISI". 2022-08-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-20.
- ↑ "Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi haqqında Əsasnamənin, nazirliyin strukturunun təsdiq edilməsi və aparatının işçilərinin say həddinin müəyyən edilməsi barədə AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN FƏRMANI". 2021-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-20.
- ↑ "Şuşa şəhərinin Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğalının iyirminci ildönümü haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMII". 2021-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-20.
- ↑ "Azərbaycanda yeni Dövlət Tarix-Memarlıq və Təbiət Qoruğu yaradıldı - SƏRƏNCAM" (az.). marja.az. 16.06.2023. 2023-06-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-06-27.
- ↑ "Gəncə Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğu ərazisindəki "İmamzadə" kompleksinin bərpası ilə əlaqədar tədbirlər haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI". 2021-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-20.
- ↑ ""Yanardağ " dövlət tarix-mədəniyyət və təbiət qoruğunun yaradılması haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI". 2021-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-20.
- ↑ "Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğu ərazisində yerləşən tarixi və mədəni sərvətlərin qorunması haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI". 2021-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-20.
