Bilne Yardimli - Wikipedia

Vərgədüz inzibati ərazi vahidində yerləşən qədim kəndlərdən biri də Bilnədir. Kənd Peştəsər silsiləsinin ətəyində yerləşir. Bəzi tədqiqatçılar bilnə sözünü yanlış olaraq talış dilində bil (bataqlıq, sucaq yer) və nə komponenti ilə izah edirlər. Bu barədə yerli əhali arasında müxtəlif fikirlər vardır. Kəndin bəzi yaşlı sakinləri oykonimin adını (bil –bataqlıq, göl və ne/nə - inkar topoformantı) “su, göl olmayan yer” şəklində izah edir və bunu ərazidə su ehtiyatının çoz az olması ilə əlaqələndirir. Buradan aydın olur ki, toponimin “”bataqlıq, sucaq yer” mənasında olması inandırıcı deyil. Qeyd edək ki, yerli əhali arasında bilnə sözünün mənşəyini Azərbaycan türkcəsində “binə yeri” kimi izah edənlər daha çoxdur. Əhalisi gəlmədir, türksoyludur və vaxtilə Ərdəbildən köçmə Şahsevən tayfaları ilə qaynayıb-qarışmışdır. Yerli tədqiqatçı M.Həsənov da Yardımlı ərazisindəki Bilnə yaşayış məntəqəsinin Lerikdəki eyniadlı oykonimlə bağlı olduğunu güman edir. Lerik rayonunda Aşağı və Yuxarı Bilnə kəndləri var. Kənd öz adını həmin ərazidən keçən Bilnəçaydan almışdır. Noda i.ə.v.-dəki Aşağı Bilnə kəndi XIX əsrdə Bilnə (indiki Yuxarı Bilnə) kəndindən çıxmış ailələr tərəfindən salınmışdır. Fikrimizcə, Bilnə sözü türk mənşəlidir, bilan sözünün fonetik cəhətdən təhrif edilmiş formasıdır. Türk dillərində bilan “dağ keçidi” deməkdir. Bu söz bəzi dialektlərimizdə “tunel”, “dağın altından açılan yol” mənasındadır. Tədqiqatçılara görə, 1917-ci ildə Lənkəran qəzasında iki Bilnə və bir Bilinə kəndi qeydə alınmışdır.^[1] Lerikin Livədirğə inzibati ərazi vahidindəki Yuxarı Bilnə kəndinin əvvəlki adı elə Bilnə olmuşdur. İstər Lerik, istərsə də Yardımlı rayonundaki həmin kəndlər dağlıq ərazidə yerləşir. Odur ki, toponimin “dağ keçidi”, yaxud “dağlıq ərazi” mənasında olduğunu daha inandırıcı hesab edirik.

* * *

Amma nə işdirsə həm Lerikin, həm də Yardımlının Bilnə kəndləri bataqlıqda doludur. Özümüzdən qondarıb zorla türkcə sırıdığımız toponim isə elə doğrudan da yerli talışca "Bilnə", "Bilinə" mənaca göllü, bataqlı deməkdir.

• Samir Əsədli — Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası sədrinin müavini və VHP-in Mərkəzi İcra Aparatının rəhbəri.
• Aslan Quliyev — Azərbaycan Yazıçılar Birliyinın üzvü, yazıçı-publisist.