Cavahirli - Wikipedia
Cavahirli — Azərbaycan Respublikasının Ağdam rayonunun Göytəpə kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.[1] Kiçik Qafqaz dağlarının ətəyində yerləşir. Kənd 1994-cü il aprelin 25-də Ermənistan Ordusu tərəfindən işğal olunmuşdur. Kənd 20 noyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin uğurlu əməliyyatları nəticəsində Azərbaycana qaytarılıb.[2]
| Cavahirli | |
|---|---|
| 40°07′21″ şm. e. 46°58′53″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Rayon | Ağdam rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
|
| |
Toponomiyası
redaktəYaşayış məntəqəsinin adı Qarabağ xanı İbrahimxəlil xanın arvadı Cavahir xanımın adı ilə bağlıdır. "Cavahirli kəndinin əhalisi hələ xanlıqlar dövründə Cəfərbəy adlı birisinə mənsub olmuşdur. Qarabağ xanlığı Rusiyaya birləşdiriləndən sonra çar hökuməti orqanları həmin ailələri Qarabağ xanı İbrahim xanın arvadı Cavahir xanıma bağışlamış və bundan sonra onlar "Cavahirxanımlı – tərəkəmə" adlanmışlar. Sonralar həmin maldar (tərəkəmə) ailələr məskunlaşaraq daimi yaşayış məntəqəsi yaratdıqda kənd sadəcə olaraq Cavahirli adlanmışdır.[3] T. Əhmədov Cavahirli toponimini bəy, xan və mülkədar adlarından yaranmış və sonralar etnonim səciyyə kəsb etmiş adlar qrupuna daxil edir: "…Zərdab rayonundakı Əlibəyli kəndinin XIX əsrin ortalarında 11 evdən ibarət sahibkar kəndi kimi qeyd olunması, Ağdamdakı Cavahirli (keçmiş Cavahir Xanımlı (Üçüncü Tərəkəmə) kəndinin Azərbaycanın Rusiyaya ilhaq edilməsindən sonra Qarabağ xanı İbrahim xanın arvadı Cavahir xanıma bağışlanması kimi faktlar göstərir ki, bu qrupa daxil olan adlar bəy, xan və mülkədar adlarından yaranmış və sonralar etnonim səciyyə kəsb etmişlər"[4]. Cavahir (Cəvahir kimi də yazırlar) ərəb mənşəli sözdür. Ərəbcə "cohər sözünün cəmi cəvahir – "qiymətli daşlar (almaz, yaqut və s.)" deməkdir. Ərəbcə cohər sözünün əsli farsca "qouhər"dir[5]
Tarixi
redaktəCavahirli kəndi Kicik Qafqaz dağlarının ətəyindədir. Qarabağ xanı İbrahim Xəlil xanın arvadı Cavahir xanıma bağıŞlanmış (1828) mülklərdən olan bu kəndin adı "Cavahir xanıma məxsus" mənasındadır.[6]
İstinadlar
redaktə- ↑ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı, 2024" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2024-02-28. 2024-03-14 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-04-05.
- ↑ "Ağdam Ağrıları — Baxşeyiş Abbasoğlu, "Şuşa" nəşriyyatı, 2003-cü il" (PDF). 2018-08-26 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2017-04-22.
- ↑ "A.Qurbanov. Azərbaycan onomalogiyasının əsasları. II c., Bakı, 2004, s.215". (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
- ↑ "T.Əhmədov. Azərbaycan toponimiyasının əsasları. Bakı, 1991, s.164". (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
- ↑ "B.Abdullayev. Azərbaycan şəxs adlarının izahlı lüğəti. Bakı, 1985, s.60". (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
- ↑ Cavahirli // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. 304. ISBN 978-9952-34-155-3.
Xarici keçidlər
redaktə- http://nona.net/features/map/placedetail.1643866/Cavahirli/
- "AĞDAMIN BƏZİ EL-OBA ADLARI" (PDF). sdf.gov.az. İstifadə tarixi: 23 sentyabr 2021.
