Death Note - Wikipedia

Orta məktəb şagirdi 17 yaşlı Yaqami Layt (yap. 夜神 月; bəzi tərcümələrdə Layt Yaqami ing. Light Yagami) Ryuk adlı ölüm tanrısının əyləncə xatirinə dünyaya atdığı Death Note adlı dəftəri tapır. Kimin adı bu dəftərə yazılsa həmin adam 40 saniyə içində ölür. Ancaq gərək adı yazarkən həmin insanın üzünü də xəyalından keçirəsən. Bundan əlavə həmin dəftərə bir dəfə də olsun ad yazan şəxs öldüyü zaman nə cənnətə, nə də cəhənnəm gedir. Light bu dəftərdən dünyanı pislikdən xilas etmək üçün istifadə etməyə başlayır. O, günahkar hesab etdiyi insanların adını bu dəftərə yazır. İnsanlar Kira əfsanəsi uydururlar. Guya tanrı yer üzünə enibdir. Polis ölümlər arasında əlaqə olduğunu hesab edir və dünyanın ən yaxşı 3 dedektifindən biri olan L-i istintaqın başına keçirirlər. Digər 2 dedektif də fərqli adlarla L-dən başqası deyil. Beləliklə Kira (yəni Layt) və L arasında inanılmaz ağıl oyunları başlayır. Kim digərinin şəxsiyyətini öyrənsə, o da qalib gələcək.

Death Note əvvəldən 2003-cü ilin dekabr ayından etibarən Shueisha nəşriyyatın tərəfindən çap edilən Weekly Shōnen Jump jurnalında serial şəkildə nəşr edilmişdir. Serial başa çatanda o, 108 fəsildən ibarət idi. Bütün fəsillər 12 ayrı tankobona yığılıblar. 2008-ci ilin fevralında, manqa epiloqun çıxmasından iki ildən sonra xüsusi one shot üzə çıxdı.^[2] Akamaru Jump jurnalında bir neçə Death Note yumoristik yonkoma dərc edilmiş. Bundan əlavə Weekly Shōnen Jump Gag Special 2005-də bir neçə Death Note yonkama olmuş.^[3]

Pilot fəsili 2003-cü ildə Weekly Shōnen Jump jurnalın 36-cı nömrəsində çıxmış. O cümlədə, bu fəsil soraq kitabçasının tərkibinə əlavə edilib. Bu fəsildə yaradıcıların bəzi manqanın əsas hissədə istifadə edilməyən fikirləri və məfhumları görmək olar. Məsələn üçün, baş personaj daha cavan idi və onun Ölüm dəftərdən başqa Ölüm pozanı də var idi (bu pozan ilə ölənləri canlandırmaq olardı). Şiniqami və Death Notenin bəzi qaydaları isə əsas serialda saxlanıldı.^[4]

2006-cı ilin oktyabrın 13-də manqa üçün soraq kitabçası nəşr olunmuş. Onu Death Note 13: Necə oxumaq (ing. Death Note 13: How to Read) adlandırıblar. Bu soraq kitabçası manqanın 13-cü cild kimi sayılır, lakin orada hekayənin davamı yoxdur. Bu cildin içində manqanın pilot fəsili^[5] və əsas personajların anketləri kimi əlavə məlumat var.

Post Series — One Shot manqanın rəsmi davamıdır. Bu tək fəsildə Death Note ilə bağlı olan yenidən üzə çıxan cinayətlər haqqında söhbət gedir.

L FILE No. 15 adlı kitab L: Dünyanı dəyişmək filmi ilə eyni zamanda üzə çıxdı. O, manqanın iki qısa fəsildən^[6] və filmdə L rolu oynayan Keniçi Matsuyama aktyorun fotolardan ibarətdir.

Ümumilikdə 37 iyirmi dəqiqəlik seriyadan ibarət olan, anime serialın cizgi studiyası Madhouse, rejissyoru isə Tetsuro Araki idi. Bu serialın orijinal yayımı 2006-cı ilin oktyabrın 3-də başıladı, 2007-ci ilin iyunun 26-da isə sona çatdı.^[7] Məzmun manqada kimi 2003-cü ildə yox, 2006-cı ildə başlayır. Serial Nippon TV kanalında "hər çərşənbə axşamı saat 23:34-də" göstərilirdi. Onun prodüserləri Madhouse, Nippon Television, Shueisha, D. N. Dream Partners və VAP idilər.^[8]

İkisaatlıq Death Note yenidən yazmaq: Tanrı gözləri ilə (DEATH NOTE リライト·幻視する神, Desu Nōto Riraito: Genshisuru kami^?) adlı xüsusi televiziya buraxılışı 2007-ci ilin avqustun 31-də saat 20:00-da Yaponiyanın Nippon Television kanalında göstərilmişdi. Bu xüsusi verilişdə birinci 25 seriyanın məzmunu yenidən Ryuk adından anlatılır. Bu verilişdə bəzi səhnələrdə dəyişiklər və bir neçə yeni səhnələri görmək olar.^[9]

Death Note yenidən yazmaq: L-ın xələfi (DEATH NOTE リライト2 Lを継ぐ者, Desu Nōto Riraito 2: L o Tsugu Mono^?) adlı xüsusi veriliş Yaponiyanın NTV kanalında 2008-ci ilin avqustun 22-də göstərilşdi. Bu xüsusi verilişdə serialın axırıncı 12 seriyanın məzmunu qismən anlatılır.^[10]

Death Note manqası əsasında üç film çıxmış. 2006-cı ildə çıxan birinci və ikinci filmin rejissyoru Süsuke Kaneko, 2008-ci ildən çıxan üçüncü filmin rejissyoru isə Hideo Nakata idi. Hər üç filmin kompüter qrafikasın prodüseri Digital Frontier, distribyüterı isə Warner Bros. Pictures Japan idi. Birinci film 2006-cı ilin iyunun 17-də Yaponiya kinoteatrlarda göstərilməyə başlamışdı və orada iki xəftə ərzində Da Vinçi şifrəsi filmini ikinci yerdə saxlaya birinci yeri tuturdu.^[11] Birinci filmin sikvelı, Death Note: Son ad ilk dəfə Yaponiyada 2006-cı ilin noyabrın 3-də göstərilmişdi.^[12] L: Dünyanı dəyişmək adlı spin off 2008-ci ilin fevralın 9-da çıxmış.^[13]

2007-ci ildə Malaziyanın The Star jurnalında çıxan məqalədə yazılmışdı ki, ABŞ-də 10-dan çox film kompaniya remeyk çəkməsində marağlanır. 2009-cu ilin aprelın 9-da Variety jurnalı elan etdi ki Warner Bros. ABŞ-də bədii filmi çəkmək üçün Death Note manqanın müəllif hüquqları əldə etdi. Warner Bros. manqanı film üçün ssenariyə uyğunlaşdırmağa üçün Çarli və Vlas Parlapanids ssenari müəllifləri çağırdı. 2011-ci ilin yanvarın 13-də elan olundu ki, filmin rejissoru Şeyn Blek, onun ssenarisi isə Entoni Baqarozzi və Çarlz Mondray tərəfindən yazılır.^[14][15] Warner's studios planlarında Yaqaminin fon hekayəsini dəyişmək, ədalətli əvəzinə onu intiqamlı eləmək və bundan əlavə şinigamilərin məzmundan çıxarılması var idi. Blek bu dəyişiklərə əleyhinə idi və onlar üçün yol verilmədi.^[16] 2013-cü ilin aprelində Blek öz intervyuda təsdiqlədi ki, o hələ də bu filmin üzə işləyir.^[17] Lakin, 2014-cü ilin iyulun 8-də Bleeding Cool elan etdi ki, filmin rejissoru kimi Şeyn Blekı Qus Van Sent və onunla birlikdə Den Lin, Duq Devison və Brayan Vitten əvəzləyəcəklər, prodüserlər isə Vertigo Entertainment, Witten Pictures və Lin Pictures olacaqlar.^[18]

  Əsas məqalə: Death Note (film)

Manqanın əsasında çəkilən birinci film Yaponiyada 108-ci fəsilin ilk çapından iki aydan sonra çıxdı.

  Əsas məqalə: Death Note (film)

İkinci film birinci filmin davamıdır və onun kimi də manqa əsasında çəkdiyinə baxmıyaraq, orada olanları dəqiq təkrar göstərmir.

  Əsas məqalə: L: Dünyanı dəyişmək

L bir bioloji terrorçu qrupun qarşısını alır.

  Əsas məqalə: Death Note Another Note: The Los Angeles BB Murder Cases

Manqanın prikvelı olan, Nisio İsin yazığı, Death Note Another Note: The Los Angeles BB Murder Cases adlı ranobe Shueisha tərəfindən 2006-cı ilin avqustun 1-də nəşr olundu.^[19][20]

L: Dünyanı dəyişmək filmini M ləqəbli müəllif kitaba adaptasiya eləmiş. Bu adaptasiya 2007-ci ilin dekabrın 25-də çap olunmuşdu.^[21]

Death Note Kira Game Death Note Kira Game (デスノート キラゲーム, Desu Nōto Kira Gēmu^?) adlı vido oyun Konami şirkətin tərəfindən Nintendo DS üçün 2007-ci ilin fevralın 15-də buraxılmışdı.^[22]

2007-ci ilin iyulun 12-də Yaponiyada manqanın ikinci hissəsinin əsasında, Death Note: Successors to L (デスノート Lを継ぐ者, Desu Nōto Eru o Tsugu Mono^?) adlı oyunun sikvelı üzə çıxmış.^[23]

Üçüncü, L the Prologue to Death Note -Spiraling Trap- (L the proLogue to DEATH NOTE -螺旋の罠-, L the proLogue to DEATH NOTE -Rasen no Wana-^?) adlı oyun isə isə Yaponiyada Nintendo DS üçün 2008-ci ilin fevralın 7-də çıxşmış.^[23][24]

2005-ci ildə Çin Xalq Respublikasının Liaonin əyalətin paytaxtı olan Şenyan şəhərinin məktəb rəsmiləri Death Noteni qadağan etdilər.^[25] Tələb olunan səbəb o idi ki, şagirdlər öz dəftərləri Death Notenə oxşadırdılar və orada öz tanışların, düşmənlərin və müəllimlərin adları yazdırırdılar.^[26][27] Qadağa şagirdlərin "fiziki və ruhi sağlamlığı"^[28] "günahsız uşağları düz yolundan çıxardan, ağılları və ruhları korlayan" materiallardan qorumağa üçün layihələşdirilib.^[29] Conatan Klementin fikrinə görə, Çin rəsmiləri bunu "mövhumatlara" görə və eyni zamanda Death Noten qeyri qanuni çaplarına qarşı eləmişlər.^[30] Bu yasaq Çinin başqa şəhərlərinə, o cümlədə Pekinə,^[31][32] Şanxaya və Qansu əyalətində yerləşən Lançjou şəhərinə də genişləndirilmişdi.^[33] Death Noten çin dilində qanuni tərcümələri Honkonqda və Tayvanda nəşr olunurlar.^[30]

2007-ci ildə Tayvanın Pindun qəzasının təhsil bürosu valideynləri manqadan gələn "mənfi təsiri" hqqında xəbərdar etdilər.^[34]

2010-cu ilin mayında ABŞ Nyu Meksiko ştatının Albukerke şəhərin dövlət məktəbləri Death Noteni dairə məktəblərində qadağan etməyə üçün məhkəmə dinləməsi keçirtdilər. Təkif üçün anonim şəkildə səsvermə aparıldı və ona qarşı səslərinə görə o, qəbul edilmədi.^[35]

Death Note dünya ətrafında müxtəlif təqlid etmə cinayətlərin səbəbi olub.

2007-ci ilin sentyabrın 28-də Belçikada avropoid kişinin natamam meyitin yanında latın əlifbayla "Watashi wa Kira dess", yəni "Mən Kirayam" (私はキラです watashi wa Kira desu) yazılmış 2 yazı tapılmış.^[36] Bu qətli Belçika KİV-lərdə "Mangamoord" (yəni nid. manqa qətli) adlandırırdılar.^[37] 2010-cu ildə bu qətlnən əlaqəli olaraq dörd adam həbs olunublar.^[38]

ABŞ-nin Virciniya ştatında yerləşən Riçmond şəhərinin Franklin Hərbi Akademiyasında oxuyan orta siniflərin şagirdi 2007-ci ildə içində məktəbin digər şagirdlərinin adları yazılmış olan Death Noten təqlidi ilə saxlanılıb. Məktəb direktoru bu şagirdin valideynlərinə yazdığı məktubda bir qeyri rəsmi "Death Note saytına" diqqət çəkti. Bu saytında istədiyin adamı öldürmək üçün onun adını və ölüm səbəbini yazmq olardı.^[39]

• Manqanun rəsmi saytı — "Death Note" Arxivləşdirilib 2005-05-27 at the Wayback Machine (yap.)
• Filmin rəsmi saytı — "Death Note"  (yap.)
• Animasiya Filminin rəsmi saytı — "Death Note"  (yap.)
• Kompüter oyununun rəsmi saytı — "Death Note"  (yap.)