Leylatepe Medeniyyeti - Wikipedia
Bu məqalədəki məlumatların yoxlanıla bilməsi üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Leylatəpə mədəniyyəti — Eneolitin son mərhələsinə aid olub, e.ə. IV minilliyin ortalarına qədər davam edib. Bu mədəniyyətin aşkar olunması ilk tunc dövrü Kür-Araz mədəniyyətinin formalaşmasında Azərbaycanın iştirakını təkzib edən fikirləri alt-üst etdi. Əsas abidələri Leylatəpə, Keçili təpəsidir. Rus təpəsi abidəsinin bir təbəqəsində də bu mədəniyyətin izlərinə rast gəlinir.
Leylatəpə abidəsi
redaktəMədəniyyətə daxil olan Leylatəpə abidəsi Ağdam rayonunda yerləşir. Bu abidənin tikililəri dördbucaqlı formadadır. Onlar çiy kərpicdən tikilərək hər iki tərəfdən suvanıb. Abidədən 12 dulus sobası aşkarlanıb və bu formada sobalara Qafqazın heç bir analoji dövr abidələrində rast gəlinmir. Aşkar edilən məmulatlar əsasən təmiz və ya bitki qatışıqlı olub kobud şəkildə istehsal olunmuşdur. Leylatəpə abidəsinin ən maraqlı tapıntıları buradan aşkar olunan 4 gil qabda dəfn olunmuş uşaq qəbirləridir.
Keçili təpəsi abidəsi
redaktəLeylatəpə mədəniyyətinə aid olan digər abidə Keçili təpəsi abidəsidir. Abidə Şəmkir rayonunun Keçili kəndindən şimalda yerləşir. Abidənin sahəsi 1 hektara yaxındır. Abidədən aşkar edilən tikililərin hamısı dördbucaqlı şəkildədir. Aşkarlanmış saxsı məmulatının içərisində ən maraqlıları daranmış naxışlı qablardır. Abidə İdeal Nərimanov tərəfindən aşkarlanıb. Keçili təpəsi abidəsindən aşkar olunan materialların xronoloji müqayiəsi, eyni zamanda burada qeydə alınan yastı oturacaqlı gil qablar bu yaşayış yerinin Eneolitin son mərhələsinə aid olduğunu sübut edir.
Böyük Kəsik abidəsi
redaktəLeylatəpə mədəniyyətinə xas olan növbəti abidə Böyük Kəsik abidəsidir. Abidə 2004-cü ildə BTC boru kəmərinin çəkilişi zamanı aparılan qazıntı işləri zamanı Ağstafa rayonu ərazisində tapılıb. Abidədə düzbucaqlı formada tikili qalıqları ilə yanaşı uşaqlara məxsus gil qablarda dəfnetmə faktlarına da rast gəlinib. Böyük Kəsik abidəsi ilk dəfə arxeoloq Nəcəf Müseyibli tərəfindən tədqiq olunub.
