Elekber Talibov - Wikipedia

Ələkbər Hacı Məmmədəli oğlu Talıbov 1953-cü il, avqust ayının 7-də Neftçala rayonu, Bankə qəsəbəsində anadan olub. Babası Əsədulla Talıb oğlu Dividil Azərbaycanın Güneyində Miyana fədailərindən olub. 1946-cı ildə Əsədulla Dividil oğlu Hacı Məmmədəli ilə birlikdə Azərbaycanın Quzeyinə mühacirət edib. Azərbaycan Demokrat Firqəsinin üzvü olan Əsədulla Dividil 1979-cu ildə Neftçalada vəfat edib. Ələkbər Talıbovun atası - Hacı Məmmədəli isə artıq 17 yaşında Miyanada Azərbaycan Demokrat firqəsinin üzvü olub, sonradan isə Azərbaycanın Quzeyində baş verən azadlıq hərəkatında iştirak edib.

Azərbaycanın bütövlüyü uğrunda mübarizə ruhunda tərbiyə görən Ələkbər Talıbov gənclik illərində cavanlar arasında mövcud olan, Azərbaycanın müstəqilliyi amalı ətrafında birləşən gizli qruplarda fəaliyyət göstərib. Heç vaxt kommunist partiyasının üzvü olmayıb. Ümumiyyətlə ailə mənsubları əsla Kommunist Partiyası sıralarına qoşulmayıb. Ələkbər Talıbov demokratik ruhda böyüyərək bu Azərbaycanın bütövlüyü uğrunda çalışıb. 1990-cı ildə 20 yanvar hadisələri zamanı təcavüzkar sovet ordusunun hərbçiləri tərəfindən yaralanmışdır.

Dinc əhaliyə divan tutmaq üçün Bakıya yeridilmiş qoşun hissələri bir neçə gün sonra cənub istiqamətinə - Neftçala, Cəlilabad və Lənkərana doğru səmt götürdü. Yanvarın 25-i və 26-da sovet qoşunları həmin bölgələrdə yerli əhali ilə müxtəlif bəhanələr altında qarşıdurmalara gedir, günahsız insanları həbs edir və güllələyirdilər. Hadisə Yanvarın 25-i saat 18:32 radələrində başladı. Hadisələr baş verənə qədər Neftçalada Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin Neftçala şöbəsində Milli Azadlıq Hərəkatı fəalları hərbçilərin hər hansı qırğın ehtimalını, qarşıdurma yaratmasını önləmək üçün danışıqlar aparırdı. Lakin, Neftçalada təxribat planını həyata keçirən sovet hərbçiləri etiraz dalğasının önündə gedənləri danışıqlar aparmaq adı altında Qarabağı Müdafiə Komitəsinin binasına toplayaraq hədə-qorxu gəlməyə, hansısa silahları təhvil verməyi tələb etməyə başlamışdılar. Adamlar binanın içərisinə toplandıqdan sonra çöldə partlayış səsləri eşidilməyə başladı. Binadan çölə qaçanlar da atəşə tutuldular. Ələ keçən fəallar qolları bağlı vəziyyətdə Bankə qəsəbəsinə aparıldı. Onlara olmazın işgəncələr verildi. Xıllı qəsəbəsində isə tank və PDM-ləri şübhələndikləri adamların qapısına sürür, həyətlərdəki ot tayalarını yandırırdılar. İbrahim Nurlu "Neftçalada yanvar qırğını" adlı kitabında yazır ki, əsarətin son günləri şəhərin küçələrində tanklar gəzir, sovet əsgərləri vəziyyətə nəzarət edirdilər. Neftçala rayon hərbi komendantı O.Şeluxinin imzası ilə yayılan riyakar məlumatda göstərilirdi ki, xüsusi qoşun hissələri Neftçalaya daxil olan zaman rayon müdafiə şurasının üzvləri silah işlətmiş və xüsusi qoşun hissələri buna cavab olaraq atəş açmışlar. Leytenant Aksyonov ölmüş, bir əsgər yaralanmışdır. Eyni zamanda şəhər sakinlərindən bir nəfər ölmüş, üç nəfər xəstəxanaya düşmüşdür. Guya əhalidə pulemyot, avtomat, tapança və qumbara var və axtarış davam edir.

1990-cı il 25-26 yanvar faciəsi vaxtı gedən döyüşlərdə Neftçalada 10 nəfər - Ramiz Cəfər oğlu Hüseynov, Novruz Allahverdi oğlu Dadaşov, Ələkbər Məmmədəli oğlu Talıbov, Bəxtiyar Ağahüseyn oğlu Ağayev, Məhəmməd Təzəxan oğlu Fərziyev, Fərman Kamran oğlu Hüseynov, Oqtay Əbilhəsən oğlu Orucov, Əliheydər Xanəhəd oğlu Məmmədov, Abdulla Xanalı oğlu Ağayev, İmamverdi Ağaməhəmməd oğlu Zeynalov yaralanıb, bütövlükdə isə 30 nəfər zərər görüb.^[1]

Azərbaycanın müstəqilliyi, torpaqlarımızın bütövlüyü uğrunda gedən döyüşlərin fəal iştirakçısı olmuş 20 yanvar qazisi Ələkbər Talıbov Milli Azadlıq Hərəkatında fəaliyyəti illərini belə xatırlayır:

1990-cı ilin yanvar hadisələri zamanı Bakı şəhərinə və respublikanın bir sıra rayonlarına keçmiş SSRİ Silahlı Qüvvələrinin təcavüzkar basqını zamanı yüksək vətəndaşlıq, mərdlik və hünər nümunələri göstərərək Azərbaycanın istiqlaliyyəti uğrunda yaralanmış bir qrup şəxsə Azərbaycan Respublikasının "Azadlıq uğrunda mübariz" fəxri adı verilib. Neftçala rayonu üzrə Ələkbər Talıbov da daxil olmaqla 12 nəfər bu ada layiq görülüb:

1. Ağahüseynov Nürəddin Aslan oğlu (ölümündən sonra)
2. Cəfərov Əbülfəz Böyükağa oğlu (ölümündən sonra)
3. Orucov Şəmsəddin Əbilhəsən oğlu (ölümündən sonra)
4. Ağayev Bəxtiyar Ağahüseyn oğlu
5. Talıbov Ələkbər Məmmədəli oğlu
6. Dadaşov Novruz Allahverdi oğlu
7. Məmmədov Əliheydər Xanəhəd oğlu
8. Nəcəfov Nizami Əbil oğlu
9. Hüseynov Natiq Mirzağa oğlu
10. Hüseynov Fərman Kamran oğlu
11. Hüseynov Ramiz Cəfər oğlu
12. Fərziyev Məhəmməd Təzəxan oğlu^[1]

Ələkbər Talıbov 1993-cü ildə Qarabağ müharibəsinin də iştirakçısı olmuşdur. Üzvü olduğu batalyon üzvləri əsasən Neftçaladan olanlar idi. Hərbçilərə könüllülər kimi humanitar yardımlar göstərirdi. Bu işdə onlara xüsusi şəxslər kömək edirdi. Bu könüllü batalyonunun fəaliyyət dairəsi Ağdamdan, Füzulidən, Qubadlıdan, Laçından, Ağdərədən və digər od-alovlu yerlərdən keçib. Xüsusi olaraq Ağdamın Abdal Gülablı, Quzanlı, Çəmənli, Qaradağlı, Füzulinin Aşağı və Yuxarı Veysəlli kəndlərini qeyd oluna bilər. Ələkbər Talıbov Çəmənlidə Orucov qardaşlarının tank diviziyasında da iştirak edib.

Bir müddət Azərbaycan Balıq təsərrüfatı gəmilərində kapitan, daha sonra Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Xəzər hövzəsi Qəza Xilasetmə Xidməti idarəsində gəmi kapitanı vəzifəsində işləməyə başlamışdır. Hal-hazırda həmin idarədə fəaliyyətini davam etdirir.^[2]

• 1993-cü il 3 iyun tarixində Azərbaycan Respublikasının prezidenti Əbülfəz Elçibəyin 625 №-li fərmanı ilə "Azadlıq uğrunda mübariz" fəxri adına layiq görülmüşdür.^[3]
• 2000-ci ildə qanlı "20 yanvar" hadisələrinin on illiyi ilə əlaqədər Azərbaycan Respublikasının prezidenti Heydər Əliyev tərəfindən prezident təqaüdünə layiq görülmüşdür.^[4]
• 2011-ci ildə Azərbaycan Respublikasının prezidenti İlham Əliyev tərəfindən prezident təqaüdünə layiq görülmüşdür.^[2][5]

Ailəlidir, 2 oğlu və 1 qızı vardır. Böyük oğlu Sübhan Talıblı AMEA akad. Z.M.Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunun aparıcı elmi işçi olub, tarix üzrə fəlsəfə doktoru və dosentdir^[6], qızı Qönçə Talıblı Azərbaycan Tibb Universitetini bitirib, həkimdir. Kiçik oğlu Pünhan Talıblı isə kiçik bizneslə məşğul olur. Ələkbər Talıbovun 2 nəvəsi var. Oğul nəvəsi onun adını daşıyır.^[2]

• 60 ildir döyüşən insan (Paylaşılma tarixi: 07.08.2013)
• Nəcəfxanlı Ə. 20 Yanvar faciəsinin cənub bölgəsində əks-sədası. Xalq qəz., 2015, 25 yanvar, s. 4 (Paylaşılma tarixi: 25.01.2015)
• Neftçalada Yanvar qırğını (Paylaşılma tarixi: 23.01.2014)
• "Neftçalada Yanvar qırğını" kitabı (Paylaşılma tarixi: 23.01.2014)
• "1990-cı ilin yanvarında neftçalalılar da qanına-qəltan edildi" – 20 Yanvar qazisi (Paylaşılma tarixi: 20.01.2015)
• Subhan Talıblı: Atam Talıbov Ələkbər Məmmədəli oğlu "20 Yanvar" faciəsinin şahidi olub (Paylaşılma tarixi:19.01.2018)
• Sübhan Talıblının 20 yanvarla bağlı çıxışı - video (Paylaşılma tarixi: 20.01.2016)
• Faciə qurbanlarının xatirəsi Neftçala, Masallı, Lənkəran və Astara rayonlarında da anılıb - video (Paylaşılma tarixi: 20.01.2018)
• Talıbov Ələkbər: Sovet ordusu əsgərinin güllələri ona Bakıda yox, Neftçalada tuş gəlib (Paylaşılma tarixi: 20.01.2018)
• 20 Yanvar qazisi: "1990-cı ilin yanvarında neftçalalılar da qanına-qəltan edildi" Arxivləşdirilib 2015-04-19 at the Wayback Machine (Paylaşılma tarixi: 23.01.2015)
• 25 yanvar Neftçala rayonunda şəhidlərin anım günü ilə bağlı - ANS-dən qısa reportaj
• Tragedy and Heroism: Azerbaijanis Remember January 20 (Paylaşılma tarixi: 20 yanvar, 2018)
• "Черный январь" Баку 1990: воспоминания о кровопролитии (Paylaşılma tarixi: 20 yanvar, 2018) - Из архивов газеты ЭХО
• Neftçala - 20 yanvar-video
• LiderTV - Yanvar qətliamları bölgələrdə də törədilib - video

• Qanlı Yanvar
• Qanlı Yanvar filmi
• Azərbaycan Respublikasının "Azadlıq uğrunda mübariz" fəxri adı
• Azərbaycan Respublikasının Azadlıq uğrunda mübarizlərinin siyahısı

1. Ələkbər Zahidov. Müstəqillik yollarında (Düşüncələr, xatirələr, sənədlər) 3 saylı. Bakı Mətbəəsi, ASC, Bakı, 2019, 448 s.
2. İbrahim Nurlu. I Hissə. İman və inam yerimiz. II hissə. Xeyirxahlıq insanı ucaldan əməldir. Bakı, Mütərcim, 2017, 312 s.

1. ↑ ^{1 2} İbrahim Nurlu. Neftçalada Yanvar qırğını. Bakı: Azər nəşriyyatı, 2004, 58-62
2. ↑ ^{1 2 3} Subhan Talıblı: Atam Talıbov Ələkbər Məmmədəli oğlu "20 Yanvar" faciəsinin şahidi olub^{[ölü keçid]} (Linkdən istifadə müddəti: 19.01.2018, saat 23:52)
3. ↑ Azərbaycan Respublikasının prezidenti Əbülfəz Elçibəyin 1993-cü il 3 iyun tarixli 625 №-li fərmanı.
4. ↑ "20 Yanvar hadisələrində şəhid olanların, itkin düşənlərin ailələrinə və əlil olan şəxslərə birdəfəlik dövlət yardımı haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı. Bakı şəhəri, 17 yanvar 2000-ci il № 308". 2022-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-23.
5. ↑ "1990-cı ilin 20 Yanvar hadisələri ilə əlaqədar əlil olmuş şəxslərə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqaüdünün təsis edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanı. 19 yanvar 2011-ci il, № 370". 2021-10-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-23.
6. ↑ "Talıblı Sübhan Ələkbər oğlu". 2020-12-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-19.