Erdebil Xanligi - Wikipedia

Erdebil Xanligi - Wikipedia - Haqqında Məlumat

Bu məqalə Ərdəbil xanlığı haqqındadır. Digər mənalar üçün Ərdəbil (dəqiqləşdirmə) səhifəsinə baxın.

Ərdəbil xanlığı — XVIII əsrin 40-cı illəri — XIX əsrin əvvəllərində Cənubi Azərbaycan ərazisində (indiki İran) mövcud olmuş xanlıq. Ərazisi Talış, Qaradağ, Təbriz, Marağa və Gilan xanlıqları ilə hüdudlanırdı. Mərkəzi Ərdəbil şəhəri idi.

Ərdəbil xanlığı
Xanlıq
Ərdəbil xanlığı sərhədləri ilə
← → 1747 — 1808
Paytaxt	Ərdəbil
Ən böyük şəhər	Ərdəbil, Zəncan, Miyanə
Rəsmi dilləri	Azərbaycan dili, fars dili
Dövlət dini	İslam (Şiəlik)
Əhalisi	azərbaycanlılar
İdarəetmə forması	Mütləq monarxiya
Sülalə	Şahsevən eli
Xan
• (1736-1757)	Bədr xan Şahsevən (ilk)
• (1797-1808)	II Nəzərəli xan Şahsevən (son)

Tarixi

redaktə

XVIII əsrin ortalarında yaranmış xanlıqlardan biri də Ərdəbil xanlığı olmuşdur. Lənkəran, Qaradağ, Qarabağ, Sərab və Gilan xanlıqları ilə həmsərhəd olan xanlığın mərkəzi Ərdəbil idi. Xanlığın əsasənı Şahsevən tayfasından olan Bədir xan qoymuş və dövləti siyasi cəhətcə möhkəmləndirmişdi. Xanlığı feodal əyanlarından ibarət divanxana idarə edirdi. Mahallarda idarəçilik işləri bəylər, naiblər, kəndlərdə kətxudalar tərəfindən aparılırdı. Xanlığın 3 min nəfərlik daimi qoşunu var idi. Bədir xanın oğlu Nəzərəli xan Şahsevənın dövründə (1747–1783) zəndlər və qacarlarla münasibət kəskinləşmişdi. Nəzərəli xan Şahsevən nikah diplomatiyası vasitəsilə qarabağlı İbrahim xanla dostluq əlaqələri yaratmişdi. Talış xanlığı ilə də mehriban qonşuluq münasibətində idi.

Qubalı Fətəli xan 1784-cü ilin mayında hücum edərək Ərdəbili və Meşkini tutdu. Bu hadisə Fətəli xanın düşmənlərinin, xüsusilə, Rusiyanın narazılığına səbəb oldu. Ona görə də Fətəli xan Ərdəbili tərk etməli oldu.

Qubalı Fətəli xanın Həsən xan Muğanlı ilə Ərdəbil xanlığına yürüşü. may 1784-cü il

Nəzərəli xanla şərik hakimiyyətə malik olan Nəsir xanın (1763–1808) dövründə, 1797-ci ildən etibarən xanlıq müstəqilliyini itirərək Qacarlardan asılı vəziyyətə düşmüşdü. Xanlığın fəaliyyətinə 1808-ci ildə Qacarlar sülaləsi tərəfindən son qoyulmuşdu.

Hakimləri

redaktə

Əsas məqalə: Azərbaycan xanlarının siyahısı

Sıra	Xan	Hakimiyyət illəri	Haqqında
1	Bədir xan Şahsevən	1736–1757	Şahsevənlərin ən böyük başçısı kimi
2	Nəzərəli xan Şahsevən _{Həsən xan Muğanlı}	1757–1792 _{may 1784-fevral 1785}	Bədir xan Şahsevənin oğludur. _{Qubalı Fətəli xan vassalları ilə Ərdəbili tutduqdan sonra Həsən xanı Ərdəbilə hakim təyin etmişdi.}
3	Nəsir xan Şahsevən	1792–1797	Nəzərəli xan Şahsevənin oğludur.
5	II Nəzərəli xan Şahsevən	1797–1808	Nəsir xan Şahsevənin oğludur.

Həmçinin bax

redaktə

Azərbaycan xanlıqları

Mənbə

redaktə

CƏNUBİ AZƏRBAYCAN XANLIQLARI
Azərbaycan xanlıqları Arxivləşdirilib 2009-10-27 at the Wayback Machine
Ənvər Çingizoğlu. Ərdəbil xanlığı. Bakı,2014

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/?q=Ərdəbil_xanlığı&oldid=7856612"