Arif Qezvini - Wikipedia

Arif Qəzvini (farsca: ابوالقاسم‌ عارف قزوینی; 1882, Qəzvin – 21 yanvar 1934^[1], Həmədan) — İran şairi və bəstəkarı.

Arif Qəzvini
Doğum tarixi	1882
Doğum yeri	Qəzvin, Qəzvin şəhristanı, Qəzvin ostanı, İran
Vəfat tarixi	21 yanvar 1934(1934-01-21)[1]
Vəfat yeri	Həmədan, Həmədan şəhristanı, Həmədan ostanı, İran
Fəaliyyəti	şair, bəstəkar, söz yazıçısı[d], mahnı yazarı[d]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Siyasi təsnifat və siyasi qəzəl janrının yaradıcısıdır. 1905–1911-ci illərdə İrannın Məşrutə inqilabında iştirak etmişdir. Gözəl bir səsi olan şair Tehranda konsertlər vermiş, vətənpərvərlik hisslərini tərənnüm edən təsnifləri ilə şöhrət qazanmışdır. "Yaşasın", "Azadlıq müjdəçisi", "Quşun naləsi", "Ölüm libası" və s. şeirlərini xalq dilində yazmışdır. 150-yə yaxın qəzəl, qitə, qəsidə, məsnəvi və təsniflərdən ibarət "Divan"ı ilk dəfə 1924-cü ildə əvvəl Berlində, sonra Tehranda çap olunmuşdur. Həyatının son illərini Həmədanda sıxıntı içində yaşamış, orada da vəfat etmişdir.^[2]

Arif Qəzvini həmçinin İran milliyətçiliyinə bağlı olan baxışlarıyla seçilmişdir. Qəzvini, İranda Azərbaycan türkcəsinin danışılmasına qarşı çıxmış, bu dilin "türklərin və monqolların hökmranlığının utanc verici izi" olduğunu demiş, bu dilin bütün iranlıların milli dili saydığı "gözəl və şirin" fars diliylə əvəz edilməsinə çağırışlar edirdi. Bu görüşləri yaradılıcığında da əks olunmuşdur:^[3][4][5]

زبان ترك از براي از قفا كشيدن است

صلاح , پاي اين زبان ز مملكت بريدن است

دو اسبه با زبان فارسي از ارس پريدن است

نسيم صبحدم برخيز بگو به مردم تبريز

كه نيست خلوت زرتشت جاي صحبت چنگيز

Tərcüməsi:

Türkün dilini dartıb boynunun ardından çıxartmaq lazımdır;

Bu dilin ayağını məmləkətdən kəsmək və fars dili ilə dördnala Arazı keçmək məsləhətdir;

Ey səhər küləyi, qalx və təbrizlilərə de ki,

Zərdüşt yurdu (yəni İran) boş deyil və burada Çingizin söhbəti gedə bilməz.^[6][7][4]