Cenubi Koreyada Intihar - Wikipedia

Yaşlılar arasında son dərəcə yüksək intihar nisbəti Cənubi Koreyanın ümumi intihar nisbətinə təsir edən əsas amildir. İnsanlar yaşlandıqca, pensiyaya çıxmaq, artan tibbi xərclər, fiziki pisləşmə və ya əlillik, həyat yoldaşını və ya dostlarını itirmək və yaşamağa olan həvəs hissinin itirilməsi kimi müəyyən sosial-psixoloji amillər intihar riskini artırır, Cənubi Koreyanın rifah sistemi zəif maliyyələşdiyindən və uşaqların qocalıqda valideynlərinə qayğı göstərməsi ənənəsi XXI əsrdə böyük ölçüdə azaldığından intihar hallarıda artır.^[12]

Bunun nəticəsidir ki, kənd yerlərində yaşayan insanlarda intihar halları daha yüksəkdir. Yaşlılar üçün nisbətdən aşağı olsa da, Cənubi Koreyada orta məktəb və kollec tələbələri arasında intihar nisbəti orta səviyyədən yüksəkdir. Son 5 il ərzində intihar və ya özünə xəsarət yetirmə hallarının sayı 2015-ci ildəki 4947-dən 2019-cu ildə 9828-ə yüksəlib və əksər hallarda 9-24 yaş arasında olan insanlarda olub. 26,9 gənc Cənubi Koreyada hər gün ya intihara cəhd edir, ya da özünə xəsarət yetirir.^[13]

Orta hesabla kişilərin intihar nisbəti qadınlardan iki dəfə yüksəkdir.^[11] Bununla belə, qadınlarda intihara cəhd nisbəti kişilərə nisbətən daha yüksəkdir. Aparılan araşdırmaya görə, kişilər daha ağır və öldürücü intihar üsullarından istifadə etdikləri üçün kişilər qadınlardan daha çox intihar cəhdlərini ölümlə tamamlayırlar. Beş risk və beş xilasetmə faktoru arasındakı nisbəti ölçməklə intihar metodunun ölümcüllüyünü ölçən Risk-Xilasetmə Qiymətləndirmə Şkalası (RRRS), kişilər üçün orta hesabla 37,18 qadınlar üçün isə 34,00 nisbətində olmuşdur.^[14]

Bir digər araşdırmaya görə qadınlar mümkün intihar cəhdləri zamanı daha çox ətrafın diqqətini cəlb etməyə çalışdıqlarından kişilərə nisbətən intihar cəhdləri daha az ölümlə nəticələnir.^[15]

Digər İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı ölkələri ilə müqayisədə Cənubi Koreyada qadın intihar nisbəti intihar nisbəti siyahısına görə 100,000 ölümə 15,0 ilə ən yüksəkdir, kişi intihar nisbəti isə hər 100,000 ölümə 32,5 ilə üçüncüdür.^[16] 1986-2005-ci illər əhatə edən qadın intiharlarının göstəricilərinə görə qadınların nisbəti kişilərdəkindən daha yüksək olmuşdur. Kişilər 244%, qadınlar isə 282% artmışdır.^[16]

Araşdırmalar intihar nisbətlərinin ailə vəziyyətləri arasında fərqli olduğunu göstərir. Heç vaxt evlənməmiş və ya boşanma, ölüm və ya ayrılıq səbəbindən ailə vəziyyətində dəyişiklik olan şəxslər evli şəxslərə nisbətən daha çox intihar riski altındadırlar. Boşanmış şəxslər ən çox risk altında olan qrupdur, daha sonra heç vaxt evlənməmiş şəxslər və dul qalan şəxslər ən aşağı risk qrupudur. Ailə münasibətləri həm də kişilərin və qadınların psixi sağlamlığına kömək edirdi. Boşanma, ayrılmış və ya dul qalmış statusların tədqiqi göstərdi ki, ailə münasibətlərindən narazı olan fərdlərin depressiya, intihar düşüncələri və aşağı özünə hörmət riski daha yüksəkdir. Roy Baumeisterin qaçış nəzəriyyəsi ailə vəziyyətləri arasında intihar nisbətlərindəki fərqləri daha da izah etmək üçün istifadə olunur. Baumeisterə görə, qaçış nəzəriyyəsi altı pillədən ibarətdir və bütün altı addım üçün meyarlar yerinə yetirildiyi təqdirdə intiharla ölmə şansını artırır. Baumeister bildirir ki, depressiya tək başına intihara səbəb olmur, çünki depressiyaya düşən insanların əksəriyyəti intihara cəhd etmir və intihara cəhd edənlərin hamısı klinik depressiyaya düşmür. Baumeisterə görə, modelə qərar ağacı kimi baxmaq olar: Birincisi, fərd öz və ya cəmiyyətin yüksək gözləntiləri və standartlarından aşağı düşən ciddi uğursuzluq və ya uğursuzluqla üzləşir. İkincisi, fərd özü haqqında xoşagəlməz özünü atributlar etməyə başlayır ki, bu da onların zehni olaraq aşağıya doğru getməsinə səbəb olur. Üçüncüsü, fərd uğursuzluğun və ya uğursuzluğun qeyri-adekvat, xoşagəlməz, günahkar və pis bir insan olduğuna inanaraq intihar düşüncələrini gücləndirəcəkdir. Dördüncüsü, fərdin mənfi emosiyaları onları qəbul edilən gözləntilərdən geri qaldıqlarına inanmağa vadar edir. Beşincisi, fərd aşağı düşüncə səviyyəsinə keçərək və emosiyasızlaşaraq idrak dekonstruksiyasını yaşamağa başlayacaq. Altıncısı, Koqnitiv dekonstruksiya intiharın nəticələrini tanımağı çətinləşdirən maneələri aradan qaldırır. Həyat yoldaşını ölümlə itirmək, boşanma və ya ayrılıq bir insanın intihar cəhdini artıra bilər.

Sosial-iqtisadi vəziyyət əhalinin təhsil səviyyəsi, şəhərlilik dərəcəsi və yaşayış yerindən məhrumiyyəti ilə ölçülür. Aşağı sosial-iqtisadi vəziyyət, yüksək stress, qeyri-adekvat yuxu, alkoqol istifadəsi və siqaret yeniyetmələr arasında intihar meylləri ilə əlaqələndirilir. İqtisadi çətinlik faktoru yaşlıların intiharlarına ən çox istinad edilən səbəb kimi qeyd olunur. Yaşlı əhalinin 71,4%-i təhsilsiz olduğundan və onların 37,1%-i kənd yerlərində yaşadığından, onlar daha çox iqtisadi çətinliklərlə üzləşirlər ki, bu da sağlamlıq problemləri və ailə münaqişələrinə səbəb ola bilər. Bütün bu amillər birlikdə intihar düşüncələrinin artmasına və tamamlanmasına səbəb olur.

Qanqvonda intihar nisbəti bütün Cənubi Koreyadakından 37,84% yüksəkdir. Qanqvondan sonra Chungnam ikinci, Conbuk isə üçüncüdür. Ulsan, Gangwon və Incheon 65 yaşdan yuxarı insanlar arasında ən yüksək intihar nisbətinə malikdir. Daegu, 40-59 yaş arasında ən yüksək intihar nisbətinə malikdir. anqvon, Jeonnam və Chungnam 20-39 yaş arasında ən yüksək intihar nisbətinə malikdir.

Cənubi Koreya qanunları odlu silah saxlamağı ciddi şəkildə məhdudlaşdırdığından, Cənubi Koreyalı qadınların yalnız üçdə biri intihar edərək ölmək üçün zorakılıq üsullarından istifadə edir. Zəhərlənmə Cənubi Koreyalı qadınlar üçün ən çox istifadə edilən üsuldur, pestisidlər bu əhali arasında intihar ölümlərinin yarısını təşkil edir. 1996-cı ildən 2005-ci ilə qədər intiharların 58,3%-i pestisidlərlə zəhərlənmədən istifadə etmişdir. Cənubi Koreyalıların intihar edərək öldüyü başqa bir yayılmış üsul asmaqdır. Jeon və digərlərinin araşdırması. öz cəhdlərini planlaşdıran və planlaşdırmayan intihara cəhd edənlərin istifadə etdiyi üsullar arasında fərq göstərmişdir. Planlaşdırılmamış intihara cəhd edənlər kimyəvi maddələrdən istifadə edirlər və ya planlaşdırılan intihara cəhd edənlərdən üç dəfə tez-tez düşürlər.

Subin Park et al tərəfindən edilən bir araşdırma. Cənubi Koreyada 2000-ci ildən 2011-ci ilə qədər intihar nisbətində ümumi artım meylinin əsas səbəbinin asaraq intiharların artması olduğunu bildirir. Bütün bu müddət ərzində asmaq daha ağrısız, sosial cəhətdən məqbul və əlçatan kimi qəbul olunmağa başladı və beləliklə, 21-ci əsrin ilk onilliyi boyunca daha çox yayılmış üsula çevrildi. Son illərdə intihar nisbətlərinin artması fonunda, yeontan yandırılması, karbonmonoksit zəhərlənməsi ilə intihar üsulu kimi istifadə edilmişdir.

Körpüdən tullanma da intihar üsulu kimi istifadə olunub. Seuldakı Mapo körpüsü intihar körpüsü hesab olunur, yerli "İntihar körpüsü" və "Ölüm körpüsü" kimi tanınır. Cənubi Koreya səlahiyyətliləri körpünü "Həyat Körpüsü" adlandıraraq və körpülərə sakitləşdirici mesajlar yerləşdirməklə bunun qarşısını almağa çalışıblar.

Werther effektinə görə, bəzi insanlar başqa bir intihara reaksiya olaraq intihara cəhd edirlər. Bu, Cənubi Koreyaya da aiddir. Bir araşdırmaya görə, Cənubi Koreyada məşhurların ölümündən sonra intiharların sayı artmaqdadır. Tədqiqat, məşhurların intihar etdiyi on bir hadisədən üçünün əhalinin daha yüksək intihar nisbəti ilə nəticələndiyini müəyyən etdi. Tədqiqat mövsümilik və işsizlik nisbətləri kimi çaşdırıcı amillərin potensial təsirlərinə nəzarət edirdi və buna baxmayaraq məşhurların intiharları ilə hələ də doqquz həftə ərzində intihar nisbətlərinin artması ilə güclü əlaqə var idi. Məşhurların intiharlarının mediada işıqlandırılmasının dərəcəsi intiharların sayının artmasına təsir göstərir. Tədqiqatda, mediada geniş işıqlandırılan üç məşhur intihar intihar nisbətlərinin artmasına səbəb oldu və mediada az işıqlandırılan digər məşhur intiharlar intihar nisbətinin artmasına səbəb olmadı. İntihar düşüncələrinin artması ilə yanaşı, məşhurların intiharları insanları intihara cəhd etmək üçün eyni üsullardan istifadə etməyə sövq edir. 2005-ci ildə aktrisa Li Eun-ju-nun ölümündən sonra daha çox insan eyni asma üsulundan istifadə etdi.

Davam edən bir araşdırma həmçinin internetdən yüksək istifadənin intiharlarla əlaqəli olduğunu irəli sürdü. 1,573 orta məktəb şagirdi arasında əhalinin 1,6%-i İnternet asılılığından əziyyət çəkir, 38,0%-i isə internet asılılığı riski daşıyırdı. İnternet asılılığı olan və ya risk altında olan tələbələr, internet asılılığı olmayanlara nisbətən daha yüksək intihar düşüncəsinə malik idilər. Lakin tədqiqatın korrelyasiya xarakteri bu əlaqənin səbəb-nəticə istiqamətini müəyyən etməyi çətinləşdirir.

Koreya müharibəsi nəticəsində bir çox insan yetim qalıb və ya valideynlərini itirib. 12,532 böyüklərdən ibarət təsadüfi qrup daxilində respondentlərin 18,6%-i bioloji valideyn(lər)ini itirib, ana ölümü ata ölümü ilə müqayisədə intihara cəhdlərin nisbətinə daha çox təsir edib.Aparılan araşdırma göstərib ki, kişilər 0-4 və 5-9 yaşlarında ana ölümü ilə qarşılaşdıqda intihara cəhdlərin ən yüksək nisbətinə malikdirlər. Qadınlar 5-9 yaşlarında ana ölümünü yaşadıqları zaman ən yüksək intihar cəhdinə malikdirlər.

1997 və 1998-ci illərdə 1997-ci ildə Asiya maliyyə böhranı Cənubi Koreyanı vurdu. 1998-ci il iqtisadi tənəzzül zamanı və ondan sonra Cənubi Koreya −6,9% kəskin iqtisadi tənəzzül və 7,0% işsizlik səviyyəsinin artması ilə üzləşdi.Tədqiqat göstərdi ki, bu iqtisadi tənəzzül intihar nisbətlərinin artması ilə güclü korrelyasiyaya malikdir. İqtisadi tənəzzül zamanı işsizliyin artması və yüksək boşanma nisbəti intihara səbəb olan ümumi faktor olan klinik depressiyaya gətirib çıxarır. Bundan əlavə, Durkheimə görə, iqtisadi tənəzzül fərdin sosial mövqeyini pozur, yəni fərdin tələb və gözləntiləri artıq yerinə yetirilə bilməz. Beləliklə, iqtisadi tənəzzül nəticəsində yaranan məhrum sosial quruluşa yenidən uyğunlaşa bilməyən bir insanın intiharla ölmə ehtimalı daha yüksəkdir.

2003-cü ilə qədər intiharları təhlil edən Park və Lester işsizliyin yüksək intihar nisbətinin əsas amili olduğunu qeyd edirlər. Cənubi Koreyada valideynlərin qayğısına qalmaq uşaqların ənənəvi vəzifəsi olmuşdur. Bununla belə, “mənəvi öhdəliklərin mədəni ənənəsi müasir dövrün getdikcə artan rəqabətli, ixtisaslaşdırılmış əmək bazarı ilə uyğun gəlmədiyi üçün” yaşlılar uşaqlarının yükünü azaltmaq üçün intihar edərək özlərini qurban verirlər.

Cənubi Koreyada hər bir tələbə Kollec Qabiliyyət Testindən (CSAT) keçməyə borcludur. Bu gün aşağı sinif şagirdləri imtahan vermək üçün məktəbə daxil olarkən yuxarı sinif şagirdlərinə toplaşaraq onları alqışlayırlar. Hökumət, həmçinin bu tələbələrin diqqətini yayındıran şeylərin olmadığından əmin olmaq üçün bu müddət ərzində təyyarələrin uçuşunu qadağan etməyi tapşırıb.

Cənubi Koreyada təhsil olduqca rəqabətlidir və bu, hörmətli universitetə daxil olmağı çətinləşdirir. Cənubi Koreyalı tələbənin tədris ili martdan fevral ayına qədər davam edir. İl iki semestrə bölünür: biri martdan iyul ayına qədər, digəri isə avqustdan fevrala qədər. Cənubi Koreyada orta məktəb şagirdi də gündə təxminən 16 saatını məktəbə və məktəblə bağlı fəaliyyətlərə sərf edir. Onlar hagwons adlı məktəbdən sonra proqramlara qatılırlar və Cənubi Koreyada onların sayı 100.000-dən çoxdur ki, bu da onları 20 milyard dollarlıq sənaye edir. Yenə də bu, yaxşı bir universitetə qəbulun rəqabət qabiliyyəti ilə bağlıdır. Əksər Cənubi Koreya test balları da əyri üzrə qiymətləndirilir ki, bu da daha çox rəqabətə səbəb olur. 2012-ci ildən Cənubi Koreyada tələbələr bazar ertəsindən cümə gününə kimi məktəbə gedirlər. 2005-ci ildən əvvəl Cənubi Koreyalı tələbələr hər gün bazar ertəsindən şənbəyə kimi məktəbə gedirdilər.

Cənubi Koreya təhsili, Pisa kimi beynəlxalq akademik qiymətləndirmələrdə ardıcıl olaraq ən yüksək səviyyədədir. Cənubi Koreyada 10-19 yaşlılar arasında intiharların yüksək olmasında günahlandırılır. Tədqiqatlar göstərmişdir ki, Cənubi Koreyanın Seul şəhərində orta məktəb şagirdlərinin 46%-i akademik stress səbəbindən depressiyaya düşmüşdür ki, bu da intihar düşüncələrinə və intihara cəhdlərə səbəb olur.[66] Cənubi Koreyanın rəqabətədavamlı təhsil sistemi və stresli akademik mühit, üstəlik tələbələrin akademiklərdə üstün olmasını tələb edən sosial gözləntilər tələbələrin fiziki, əqli və emosional rifahına mənfi təsir göstərmişdir.

Cənubi Koreyada psixi xəstəlik, hətta ailə daxilində belə tabudur. İntihar qurbanlarının 90%-dən çoxuna psixi pozğunluq diaqnozu qoyula bilərdi, lakin onların yalnız 15%-i lazımi müalicə aldı. Cənubi Koreyada hər il iki milyondan çox insan depressiyadan əziyyət çəkir, lakin yalnız 15 000 nəfər müntəzəm müalicə almağı seçir. Koreya cəmiyyətində psixi xəstəliklərə pis baxıldığı üçün ailələr çox vaxt ruhi xəstəlikləri olanları müalicə almaqdan çəkindirirlər. Ruhi xəstəliklərin müalicəsində belə güclü mənfi damğa olduğu üçün bir çox simptomlar diqqətdən kənarda qalır və intihar da daxil olmaqla bir çox irrasional qərarlara səbəb ola bilər. Bundan əlavə, alkoqol çox vaxt özünü müalicə etmək üçün istifadə olunur və intihara cəhdlərin əhəmiyyətli faizi sərxoş halda baş verir.

Cənubi Koreyada COVID-19 pandemiyası davam etdikcə, 50 yaşlarında olan bir çox kişi və 20 yaşında qadın mübarizə apardı, bu da bəzilərinin intihar edərək ölməsinə səbəb oldu.