Disbalans - Wikipedia

Disbalans kütləsi fırlanma oxu ətrafında qeyri bərabər paylanan simmetrik hissələrdə yaran haldır. Disbalans yüksək dövrlər sayında hissələrdə titrəmələrə və yeyilməyə səbəb olur. Ona görə də, belə maşın hissələri tarazılaşdırılırlar. Buna misal olaraq alət tutqacları, avtomobil təkərlərini göstərmək olar.

İki cür disbalans mövcuddur:statik və dinamik.

Statik disbalans hissələrin fırlanma oxları ilə ağırlıq mərkəzi üst-üst düşməyəndə baş verir. Bu nov disbalans üçün səciyyəvi onun yerləşdiyi müstəvi ağırlıq mərkəzi yerləşən radial müstəvi ilə üst-üstə düşür və fırlanma zamanı oxa perpendikulyar olaraq çevrəvi mexaniki yırğalanmalar yaradır.

Dinamik disbalans hissənin aparıcı oxunun fırlanma oxundan meyillənməsi zamanı ayranır. burada fırlanma oxu ağırlıq mərkəzi ətrafında dnmüş olur. Bu tipli disbalanslar yalnız hissələrin istehsal şəraitində istismarı zamnaı üzə çıxır. Nəticədə disbalnas momenti yaranır ki, bu da fırlanma oxunun uc hissələrində bir-birindən 180° sürüşmüş amplitudaya malik titrəmələr əmələ gəlməsinə gətirib çıxarır. Hissənin ağırlq mərkəzi stabil vəziyyətydə qalır, halbu ki, ox bir-birindən sürşmüş çevrəvi hərkət üzrə yırğalanır.

Disbalnsdan yaranan effektdən texnikada müsbət mənada da istifadə olunur. Məsələn, bəzi yığma çənlərində materialların sıxılması üçün disbalans mühərriklərinin köməyi ilə vibrasiyalar yaradılır və materialın sıxılaraq daha az yer tutması təmin eidlir.Tökmə sexlərində qum qəliblərinin parçalanması və təmizlənməsi üçün də titrəyən platformalardan istifadə edilir. Əl telefonlarında da eyni effektdən istifadə edilir.