Lyuin Devisin Daxilinde - Wikipedia

1961-ci ilin fevralı, mübariz folk musiqiçisi Lyuin Devis (Oskar Ayzek) Nyu-Yorkun Qrinviç kəndində yaşayır. Onun musiqi partnyoru Mayk Timlin intahar edib; “Lyuin Devisin daxilində” adlı yeni albomu isə satılmır; onun pulu yoxdur və dostlarının, tanışlarının evində gecələyir.

“Qazişığı kafesi”ndə mahnı ifa etdikdən sonra, kölgədə üzü görünməyən bir kişi tərəfindən əvvəlki günün ifasına görə döyülür. O, köhnə dostu olan Qorfeinlərin evində gecələyir. Növbəti gün o, evi tərk edəndə ev sahiblərinin pişiyi qaçır, qapı isə bağlanır. Lyuin pişiyi özü ilə götürüb dostları Cim (Castin Timberleyk) və Cin (Keri Malliqan) Berklilərin evinə gətirir. Cin ona hamilə olduğunu və Lyuinin uşağın atası ola biləcəyini söyləyərək, abort üçün pul istəyir. Lyuinin yuxulamasından sonra Qorfreinlərin pişiyi yenə qaçır.

Cimin dəvəti ilə, Lyuin Cim və Al Kodi (Adam Drayver) ilə birlikdə "John Glenn Singers"in tərkibində mahnı yazılmasında iştirak edir. Təcili pula ehtiyacı olan Lyuin əmək haqqı kimi $200 verilməsini xahiş edir. Ginekoloqun yanında Lyuin öyrənir ki, abort üçün pul ödədiyi əvvəlki qız dostu uşağı saxlamaq qərarına gəlib və uşaq doğulub, bundan sonra isə, ona heç bir söz demədən Akrona köçüb.

Cin Lyuinlə onun istiqamətsizliyi səbəbiylə mübahisə edir. Orada Lyuin Qorfeinlərin pişiyini tapır və geri aparır. Nahardan sonra ondan mahnı ifa etməyi xahiş edirlər və Lyuin könülsüz şəkildə, ölmüş partnyoru Maykla birgə yazdığı "Fare Thee Well" mahnısını ifa etməyə başlayır. Lakin, ifa zamanı xanım Qorfeinin onunla birgə oxumağa çalışması Lyuini əsəbləşdirir. Xanım ağlayaraq masanı tərk edir və bir müddət sonra o biri otaqdan pişiklə bir yerdə qayıdaraq bildirir ki, bu onların pişiyi deyil, çünki pişik dişidir. Lyuin pişiklə birgə evi tərk edir.

Lyuin iki musiqiçi ilə birgə Çikaqoya yola çıxır: uğursuz şair Conni Fayv (Caret Hedlund) və iyrənc cazmen Roland Törner (Coş Qudmen). Yol kənarında yerləşən kafedə, Roland həddindən attıq heroin dozasından pis hala düşür. Onlar, istirahət etmək üçün üç dəfə yol kənarında dayanmalı olurlar. Lakin, polis məmuru onlara yaxınlaşıb, hərəkət etməyi tələb etdikdə Conni etiraz etdiyinə görə həbs edilir. Açar olmadığına görə, Lyuin, içində pişik və huşsuz Roland olan maşını yol kənarında qoyaraq gedir. Çikaqoda Lyuin Bud Qrossman (F. Mürrey Abraham) tərəfindən dinlənilir. Qrossman bildirir ki, Lyuin solo ifa üçün yaramır, lakin onu yeni yaradacağı trionun tərkibinə daxil edə bilər. Lyuin bu təklifi rədd edir və avtostopla Nyu-Yorka dönür.

Nyu-Yorkda o, dənizçi tacirlər ittifaqına yenidən qoşulmaq üçün $148 ödəyir və xəstə atasını ziyarət edir. Lyuin dənizçi lisenziyasını axtarsa da, bacısının lazımsız əşyalarla birgə onu atdığını öyrənir. Bundan sonra Lyuin Cindən hər şeyə görə üzr istəyir, Cim onu “Qazişığı kafesi”ndəki konsertdə oxumağa dəvət edir. Kafedə Pappi Cinlə cinsi əlaqədə olduğunu iddia edir. Lyuin dilxor olur (çünki Lyuinin çıxış edə bilməsi üçün Cin Pappi ilə seksə razılıq vermişdi). O Qorfeinlərin evinə gedir və burada gülərüzlə qarşılanır. Burada o, öyrənir ki, ailənin pişiyi Ulissis evin yolunu taparaq geri qayıdıb.

Bundan sonra filmin əvvəlindəki səhnə təkrarlanır. Lyuin “Qazişığı”nda çıxış edir. Pappi ona yaxınlaşaraq dostunun çöldə gözlədiyini söyləyir. Lyuinin binanı tərk etməsindən sonra, gənc və tanınmayan Bob Daylan səhnəyə çıxır və oxumağa başlayır. “Qazişığı”nın arxasında Lyuin naməlum bir kişi tərəfindən döyülür. O, kişinin taksiyə minib getməsini izləyir və sakitcə "au revoir" deyir.

• Oskar Ayzek — Lyuin Devis^[7]
• Keri Malliqan — Cin Berki^[8]
• Con Qudman — Roland Törner^[9][10]
• Caret Hedlund — Conni Fayv^[11]
• Castin Timberleyk — Cim Berki^[12]
• Fərid Mürrey Abraham — Bud Qrossman^[13]
• Stark Sends — Troy Nelson^[13]
• Canine Serralles — Coy^[13]
• Adam Drayver — Al Kodi^[14]
• Etan Filips — Miç Qorfein^[15]
• Aleks Karpovski — Marti Qrin
• Maks Kasella — Pappi Korsikato
• Kris Eldric — Mayk Timlin (titrlərdə göstərilmir)
  • Markus Mumford — Mike Timlin (səs)
• Benyamin Payk — gənc Bob Daylan^[16]

1961-ci il hadisələrini təsvir edən film ABŞ-nin hər yerindən gələrək Nyu-York səhnələrində əsələnən musiqi ilə Bruklin doğumlu Deyv Van Ronk və Ramblin Cek Elliot kimi musiqiçilərin yaratdığı yerli musiqi arasındakı mədəni əlaqəsizlikdən təsirlənmişdir. Ssenarini yazmağa başlamazdan əvvəl Koen qardaşları bir fərziyyə üzərində düşünürdülər: guya Van Ronk kənddəki “Gerde's Folk City” musiqi səhnəsində döyülür. Sonradan bu ideya filmin ilk səhnələrində istifadə olunmuş və uydurma obraz ətrafında hadisələrin qurulmasında rol oynamışdır.^[17] Film üçün istifadə olunmuş mənbələrdən biri də Van Ronkun ölümündən sonra “MakDuqal küçəsinin meri” adıyla nəşr edilmiş (2005) xaitrələri olmuşdur. Kitabın həmmüəlliflərindən biri olan Elayca Vayldın süzlərinə görə Koenlər işi “bir neçə yerli rəng və səhnə ilə əvəzləyiblər.”^[18][19][20] Lyuin obrazı isə həmin dövrdə Nyu-York kafelərində oxuyan Van Ronk, Elliot və başqa ifaçıların obrazları əsasında yaradılmışdır.^[17] Coel Koen qeyd edir ki, “filmin vahid süjet xətti yox idi, ona görə də biz, pişik məsələsini ortaya atdıq.”^[21]

Çəkilişlər Nyu-Yorkda, erkən yaz dövründə aparılmışdır ki, bu da filmdəki qış atmosferini yaratmağa imkan vermişdir^[22] və itlərqdən fərqli olaraq, pişiklərlə çəkiliş aparmaq mürəkkəb olduğundan bir neçə fərqli pişik film çəkilişləri üçün yoxlanılmışdır. Heyvan təlimçilərinin məsləhəti ilə Koenlər narıncı pişikdən istifadə etmişdilər ki, bu da çəkilişlərdə bir-birinə oxşayan bir neçə pişiyin istifadə edilməsinə imkan vermişdir. Daha sonra isə hər səhnə üçün xüsusi pişiklər seçilmiş və onlara lazım olan hərəkətlər öyrədilmişdir.^[17]

Prodüser Skot Rudin əvvəllər Dəmir iradə və Qocalara burada yer yoxdur filmlərində də Koenlərlə birgə çalışmışdı. StudioCanal amerikan distribütoru olmadan filmi maliyyələşdirməyə kömək etmişdir. “Nyu-York və başqa yerlərdə bir illik çəkilişlərdən sonra qardaşlar filmi öz templərində tamamladılar” deyə Maykl Çepli 2013-cü ilin yanvarında “The New York Times” qəzetində nəşr edilmiş Coel Koenlə Los-Ancelesdə Qremmi çəkilişindən əvvəl alınmış müsahibədə qeyd etmişdi. “Onlar filmi Oskar mövsümünə kimi təqdim edə bilərdilər, lakin bunu etmədilər.”^[19] 19 fevralda CBS Films elan etdi ki, Birləşmiş Ştatlar heyvan hüquqları müdafiəçilərinə $4 milyon ödəmişdir. Filmin beynəlxalq distribütor və xarici satış hüququ StudioCanala məxsusdur.^[23][24]

  Əsas məqalə: Lyuin Devisin daxilində (film musiqisi)

Deyv Van Ronkun musiqisi filmin ssenarisini yazan Koenlər üçün əsas ilham mənbəyi olmuşdur və mahnı üçün seçilmiş mahnıların böyük bir hissəsi də onun ifa etdiyi mahnılar olmuşdur. Van Ronkun xatirələr kitabının həmmüəllifi Elayca Vayld qeyd edir ki, “hər nə qədər Lyuin Devis obrazı tam olaraq Deyv olmasa da musiqilər onun musiqiləridir.”^[25] (“Lyuin Devisin daxilində” albomunun üz qabığı “Van Ronkun daxilində” adlı albomun üz qabığını xatırladır. Hər iki təsvirdə qapı qarşısında dayanıb siqaret çəkən tvid kostum geyinmiş müğənni vardır..^[26]) Digər musiqilər Koen qardaşlarının filmin musiqi təminatının prodüserliyini edən T-Bone Börnet və onun birgə çalışdığı Markus Mumford ilə müzakirələri nəticəsində seçilmişdir.^[19][22][27] Börnet əvvəllər “Böyük Lebovski” və “Ah qardaş, hardasan?” filmlərinin musiqisi üzərində işləyərkən Koen qardaşları ilə birgə çalışmış, sonuncu filmin musiqi albomu ABŞ-də 8 milyon nüsxəylə satılmışdı.^[28] Koenlər “Lyuin Devis”in musiqisinə, “Ah qardaş” filminin musiqisini birbaşa davamı kimi baxırdılar.^[17]

Filmdə ifa edilən satirik “Please Mr. Kennedy” mahnısı XX əsrin 60-cı illərində ABŞ-də məşhur olmuş və Al DeLori, Fred Darian, və Cozef Van Vinkl tərəfindən yazılmaqla Larro Verne tərəfindən ifa edilmiş, Litl-Biqhorn döyüşü haqqənda "Please Mr. Custer" mahnısı əsasında yaradılmışdır. Tamla-Motown tərəfindən 1961-ci ildə çıxarılmış "Please Mr. Kennedy (I Don't Want to Go)" adlı sinql isə Miki Vuds tərəfindən ifa olnmaqla Vyetnam müharibəsinə həsr edilmişdi. 1962-ci ildə “The Goldcoast Singers” eyni motivləri istifadə edərək "Please Mr. Kennedy" adlı mahnı yazdırmış və onu “Here They Are” adlı albomlarına daxil etmişdir. Mahnının Lyuin Devis versiyasının hazırlanmasında Rush, Cromarti, Börnett, Timberleyk və Koen qardaşları iştirak etmişdir.^[17][29][30]

Ayzek, Timberleyk, Malliqan, Drayver və başqaları mahnıları canlı ifa etmişlər.^[31] Yeganə istisna "The Auld Triangle" mahnısıdır ki, bu mahnıda da dodaq sinxronizasiyasından istifadə olunmuşdur. (Timberleykin vokal diapazonu film ərzində müxtəlif şəkildə görünmüşdür. Film musiqisinin yazılmasının şahidi olmuş tənqidçi Canet Maslin Timberleykin səsini, Meri Traversin səsinə oxşatdığı Maliqanın səsi ilə qarışdırmışdır.^[17]

“Lyuin Devisin daxilində” filminin beynəlxalq premyerası 19 may 2013-cü ildə, 2013 Kann kinofestivalında baş tutmuşdur.^[32][33] Bundan sonra, film, sentyabrda Nyu-York Film Festivalında, 14 noyabrda 2013 Amerika Film İnstitutu Festivalının bağlanışında və noyabrda 2013 Toronto Film Festivalında nümayiş olunmuşdur.^[34][35]

ABŞ-də film limitli çıxış edən film, 6 dekabr 2013-cü ildən Los-Anceles və Nyu-Yorkda vizyona girmişdir. 20 dekabrda daha 133 kinoteatrda vizyona girən filmin geniş təqdimatı 10 yanvar 2014-cü ildə baş tutmuşdur.^[36][37]

DVD və Blu-ray formatlarında film, 11 mart 2014-cü ildə satışa çıxarılmışdır.

230 tənqidçinin rəyinə əsaslanan Rotten Tomatoes, filmə orta hesabla 8.5/10 olmaqla 94% müsbət rəy verir. Saytda verilmiş ortaq rəydə deyilir: “Ağıllı, şən vədərin melanxoliyanı əks etdirən “Lyuin Devisin daxilində” filmində Koen qardaşları özlərini yaxşı formada göstərə bilmişlər.”^[38] 47 tənqidçinin rəyinə əsaslanan Metacritic filmə, 100 baldan 92 bal (ortaq rəyə əsasən) vermişdir.^[39]

“The Village Voice” qəzeti üçün yazan Alan Şerstul Koen qardaşlarının filmini tərifləyərək yazır: “Hər nə qədər parlaq ifalarla tez-tez komik və canlı səhnələr meydana gətirilsə də, qaçılmaz məyusluğun doğurduğu kədərli əhval rejissorları güzəştə getməyə məcbur etmişdir. Nəticədə, onların “Ciddi insan” filmindən sonra ən təsirli filmləri meydana çıxmışdır.” “The Hollywood Reporter”dən Todd Makkarti filmin “1960-cı illərin folk musiqi səhnəsinə apardığını” bildirmiş və film musiqisini “təravətli səslənən xalq musiqisi” adlandırmışdır. Oskar Ayzekin ifası haqqında fikir bildirərkən isə “Lyuin Devis obrazını baxımlı etməyin öhdəsindən rahatlıqla gəlir” demişdir.^[40]

Lakin, folk musiqiçiləri filmi tənqid edərək o zamankı Vilic folk səhnısinin dostpərəstliyinin təhrif edildiyini bildiriblər. Deyv Van Ronkun keçmiş həyat yoldaşı Terri Tal deyir ki, “mən 1960-cı illər folk musiqisi həyatının bu qədər tanınmaz hala salınacağını gözləmirdim.”^[41] Syuzanna Vega isə bildirir ki, "mən hiss edirəm ki, rejissorlar, parlaq, mübariz, romantik, ictimai, çılğın və sərxoş səhnələri götürərək yavaş templi, kədərli qəhvəyi filmdə birləşdiriblər.”^[42] Film həmçinin ona görə tənqid hədəfi olub ki, əsas mənbə kimi Deyv Van Ronkun memuarından istifadə edilsə də, yaradılmış obraz real Van Ronkdan çox fərqlənir və rejissorlar lazımsız yerə “yaxşı oğlan” görüntüsü yaratmağa çalışıblar.^[42][43] Lakin, hələ filmin Kann kinofestivalında təqdim edilməsindən əvvəl Koenlər verdikləri müsahibədə bildirmişdilər ki, obraz çox orijinal xüsusiyyətə malikdir və Van Ronkdan onların əsas təsirləndikləri onun musiqisidir.^[44]

  Əsas məqalə: Lyuin Devisin daxilində filminin qazandığı mükafatların siyahısı

86-cı Oskar mükafatı mərasimində "Lyuin Devisin daxilində" filmi iki nominasiyada mükafata namizəd olmuşdur: Ən Yaxşı Operator işi və Ən Yaxşı Səs Qarışımı, lakin hər iki nominasiyada "Qravitasiya" filminə məğlub olmuşdur. 67-ci Britaniya Akademiya Film mükafatı mərasimində film üç nominasiyada mükafata namizəd olmuşdur: Ən Yaxşı Orijinal Ssenari, Ən Yaxşı Operator işi, Ən Yaxşı Səs, lakin heç bir nominasiyada qalib olmamışdır. 70-ci Qızıl Qlobus mükafatı mərasimində film, üç nominasiyada mükafata namizəd olmuşdur: Ən Yaxşı Film — Myuzikl və ya Komediya, Bədii Filmdə Ən Yaxşı Aktyor Performansı — Myuzikl və ya Komediya, Ən Yaxşı Orijinal Mahnı, lakin film, bu dəfə də evə əliboş qayıtmalı olmuşdur.

18-ci Peyk mükafatı mərasimində altı nominasiyada mükafata namizəd olan film, Ən Yaxşı operator işi nominasiyasında mükafatı qazanmışdır."Lyuin Devisin daxilində" filmi üç nominasiyada Azad Ruh mükafatına namizəd olmuşdur: Ən Yaxşı Bədii film, Ən Yaxşı Kişi Baş Rolu, Ən Yaxşı Operator işi. Həm ABŞ Film Tənqidçilərinin Milli Soveti, həm də Amerika Film İnstitutu filmi, ilin ən yaxşı on filmi siyahısına daxil etmişdir.

• insidellewyndavis.com — Rəsmi saytı
• Inside Llewyn Davis — Internet Movie Database saytında