Muzakire Seki Dovleti - Wikipedia
Bu, Şəki dövləti məqaləsinin müzakirə səhifəsidir. |
Məqalə prinsipləri
|
↓ Zəhmət olmasa, aşağıdan yeni mövzu əlavə edin |
Müzakirələrin arxivi:
|
Məqalənin adı
redaktəMəqalənin "Şəki dövləti" adlandırılmasının düzgün olmadığını düşünürəm. Çünki, dövlət sözü ərəb mənşəli olmaqla islam dövründən etibarən istifadə olunmağa başlayıb. Məqalənin preambulasında məliklik, şahlıq, knyazlıq, çarlıq kimi variantların da mənbələrdə istifadə olunması haqqında məlumat var. Buna görə də, təklif edirəm ki, ilk öncə istinad edilmiş bütün mənbələrə ya keçid verilin (əgər onlayn oxumaq mümkündürsə) ya da sitat gətirilsin ki, adın hansı formada və necə istifadə edilməsini dəqiqləşdirə bilək. Düşünürəm ki, məqalənin adını dəqiqləşdirmədən, məzmunun müzakirəsinə başlamaq düz olmaz. --sefer azeri 06:41, 28 yanvar 2017 (UTC)
- Başa düşə bilmədim? Adıyla bağlı nə qədər mənbə göstərilibsə, hamısı on-layndır və hamısına keçid verib axı? Ad məsələsində mənim mövqeyim budur: vikipediya qaydaları necə tələb edirsə, məqalənin adı da elə olmalıdır. Dövlətə ad vermək vikipediyaçının səlahiyyətinə aid olmayan işdir. Mənbələrdə "Şəki respublikası" yazılsaydı belə, bu da məqalədə göstərilməliydi. Necə ki, "Şəki şahlığı" kimi. Aydın Məmmədov (müzakirə) 09:19, 28 yanvar 2017 (UTC)
- Zəhmət olmasa məqalənin adında nəyə görə dövlət sözündən istifadə edilməli olduğunu düşündüyünüzü əsaslandırın və istinad edilmiş bütün mənbələrdən sitatlar (cümlə şəklində) qeyd edin ki, onları məqaləyə əlavə edək. --sefer azeri 13:27, 28 yanvar 2017 (UTC)
- Məqalənin adında dövlət sözündən istifadə olunması etibarlı mənbələrdən gəlir. Təklif edilən "Şəki (dövlət qurumu)", doğru variant deyil. Çünki dövlət qurumu bizdə dövlət idarəsi kimi başa düşülür. "Şəki (dövlət)" variantı da təklif edilə bilər, amma bundansa elə daha rahat şəkildə "Şəki dövləti" variantıdır, yəni indiki variantdır. Həm də Şirvanşahlar dövləti, Səfəvilər dövləti, Ağqoyunlu dövləti kimi, Şəki dövlətinin adında da dövlət sözünün işlənməsi normal hesab olunmalıdır. Bundan başqa biz artıq bilirik ki, 14-16-cı əsrlər Şəki hökmdarlığı həm də rusca Şəki dövləti adlanıb: ru:Шекинское государство .
- Zəhmət olmasa məqalənin adında nəyə görə dövlət sözündən istifadə edilməli olduğunu düşündüyünüzü əsaslandırın və istinad edilmiş bütün mənbələrdən sitatlar (cümlə şəklində) qeyd edin ki, onları məqaləyə əlavə edək. --sefer azeri 13:27, 28 yanvar 2017 (UTC)
- Başa düşə bilmədim? Adıyla bağlı nə qədər mənbə göstərilibsə, hamısı on-layndır və hamısına keçid verib axı? Ad məsələsində mənim mövqeyim budur: vikipediya qaydaları necə tələb edirsə, məqalənin adı da elə olmalıdır. Dövlətə ad vermək vikipediyaçının səlahiyyətinə aid olmayan işdir. Mənbələrdə "Şəki respublikası" yazılsaydı belə, bu da məqalədə göstərilməliydi. Necə ki, "Şəki şahlığı" kimi. Aydın Məmmədov (müzakirə) 09:19, 28 yanvar 2017 (UTC)
Aşağıda isə mənbələrdə "Şəki dövləti" sözünün işləndiyi cümlələr var. Digər mənbələr də vardı, sadəcə bəzi səbəblərdən onlara istinad etməyə ehtiyac duymuram. Və aşağıdakı cümlələrin də məqaləyə yerləşdirilməsini o cümlədən. Sadəcə istədiniz, mən də siyahını hazırladım.
- Bəhs olunan dövrdə Azərbaycanın şimal-qərbində islamın sərhəd şəhəri olan Tiflisə qədərki Azərbaycan torpaqlarında Şəki dövləti meydana gəldi[1].
- Digər Azərbaycan dövlətlərindən fərqli olaraq Şəki dövlətinin ərazisi islamla xristianlıq arasında kəskin qarşıdurma məntəqəsinə çevrilmişdi[1].
- Müəllifin ingiloyların mənşəyi, tarixi əraziləri və onların Azərbaycan xalqının təşəkkülündə iştirak etmiş qədim yerli etnoslardan biri olması haqqında elmi nəticəsi, qədim Şəki dövləti barədə araşdırmaları xüsusilə maraqlıdır[2].
- Erməni tarixçisi Q.Q.Mkrtumyan gürcü “həmkarları”nın əleyhinə gedərək IX-XI əsrlərdə Şimal-Qərbi Azərbaycanda mövcud olmuş Şəki dövlətini idarə edən hakim sülalənin erməni mənşəli olduğunu iddia edir[3].
- Şəki dövlətinin ərazisindən o tərəfdə, yəni qərbdə isə daha bir müsəlman dövləti - Tiflis müsəlman əmirliyi vardı[4].
- İNGİLOYLAR/GELLƏR ŞƏKİ DÖVLƏTİ TƏRKİBİNDƏ[5]
- Şəki dövləti (xəritə)[6]
- Şəki dövləti (xəritə)[7] Aydın Məmmədov (müzakirə) 14:22, 28 yanvar 2017 (UTC)
- Əvvəlcə onu qeyd edim ki, ruvikidə göstərdiyiniz məqalədə XIV-XV əsrlərdə mövcud olmuş başqa bir dövlətdən bəhs edilir, müzakirəsini apardığımız dövlət isə "ən geci VII əsrin ortaları — 1117" dövr ərzində (şablona əsasən) mövcud olub. VII əsrdə Azərbaycan ərazisinə hələ ərəblər yenicə ayaq açmağa başlamışdı. Ərəb dilinə aid bir söz dövlətin adında işlədilə bilməzdi. Şəki məlikliyi/çarlığı/knyazlığı kimi variantlar daha düzgündür məncə, çünki elə həmin dövrdə formalaşmış Xaçın və Sünik dövlətləri də xristian titullarına uyğun olaraq knyazlıq/çarlıq adlandırılmışlar. İndi isə keçək göstərdiyiniz mənbələrin ətraflı müzakirəsinə: Birinci istinad etdiyiniz mənbə Yaqub Mahmudovun "Azərbaycan: qısa dövlətçilik tarixi" adlı kitabıdır. Müəllif kitabda "Şəki dövləti" ifadəsini işlədərkən heç bir mənbəyə istinad etmir. Adı çəkilən tarixçi vikipediya üçün avtoritet hesab edilmədiyindən (ətraflı məlumat üçün bura baxın) onun fikri əsas götürülüb məqalənin adında dövlət sözü istifadə edilməsinə yol vermək olmaz. İkinci istinad etdiyiniz mənbə isə "Əliyev Ş. H." adlı naməlum bir müəllifdir. Keçid verdiyiniz linkdə müəllifin adı "Əliyev Ş. H." yox Şirinbəy Hacıbəyli kimi qeyd edilib. Bu iki şəxsin eyni adam olmasını, ümumiyyətlə onun əsərinə vikipediyada istinad edilməsinin doğru olub-olmamasını dəqiqləşdirmək, şəxs ensiklopedik əhəmiyyətlidirsə haqqında məqalə yaratmaq lazımdır. Bununla yanaşı həmin şəxs iddia etdiyiniz əsərdəcə həm Şəki dövlət, həm Şəki şahlığı, həm də Şəki çarlığı ifadələrindən istifadə edir ki (yenə də heç bir mənbəyə istinad etmədən), bu özü-özlüyündə kitab müəllifinin vahid elmi konsepsiyaya malik olmamasından xəbər verir. --sefer azeri 17:15, 28 yanvar 2017 (UTC)
- Ruvikiyə istinad edərkən axı mən özüm də qeyd etdim ki, bu 14-16-cı əsrlər Şəki hökmdarlığı haqqında məqalədir. Sadəcə misal üçün göstərdim.
- Məqalənin adında dövlət sözünün olmasının ərəblərlə və ərəb dili ilə nə əlaqəsi ola bilər axı? Heç başa düşə bilmədim bunu. Axı söhbət dövlətin orijinal adından getmir, akademik mənbələrdəki adından gedirsə? Roma dövləti, yunanıstan dövləti, Misir dövləti meydana çıxanda ərəblər var idimi məgər?
- Yaqub Mahmudov heç də bütün vikipeduya üçün yox, yalnız ru viki üçün ensiklopedik mənbə hesab olunmur. Ümumiyyətlə ru vikidə Erməni-Azərbaycan məsələsində Azərbaycan tədqiqatçılarının Azərbaycanda çap olunmuş kitablar etibarlı hesab olunmur. Azvikidə isə Yaqub Mahmudovun yazdıqları etibarlı mənbənin fikri kimi qəbul olunur.
- Şəki məlikliyi/çarlığı/knyazlığı kimi variantlardan birincisi uyğun gəlmir, çünki məliklik Şəkidə 18-ci əsrdə var idi, sonuncusu - knyazlıq heç uyğun deyil, Çünki knyazlıq bəylik deməkdir, Şəki isə çarlıq - yəni padşahlıq olub. Bu barədə bütün ciddi tədqiqatlarda, Şəki knyazlıq yox, çarlıq kimi göstərilir. Yəni çarlıqla, knyazlıq arasında fərq bəyliklə xanlıq, xanlıqla, şahlıq arasındakı fərq kimidir. Çarlıq sözü nisbətən uyğundur, təəssüf ki, azərbaycanca mənbələrdə buna cəmi 1 yerdə təsadüf edilir. Çox olsaydı qəbul etmək olardı. Amma son tədqiqat işlərində "Şəki dövləti" adına üstünlük verildiyi görünür. İnternet axtarışda da, bu variant azərbaycan oxucusunun daha çox tanış olduğu variant kimi görünür, yəni internet axtarışda daha çox nəticə var. Şəki çarlığına 35, Şəki dövlətinə isə 301 nəticə. Odur ki, ad indiki şəkildə qalmalıdır.
- Müəllifin adına gəldikdə isə birinci səhifədə Şirinbəy Hacıəli müəllif göstərilir, mən də məqalədə bunu yazmışam. Kitabda “Şirinbəy Hacıbəyli” yoxdur. Kitabı bu adla nəşr edib, mən nə edə bilərəm? Adı Şirinbəy, familiyası isə Əliyevdir.
- Sonrası da ki, Yaqub Mahmudov və Şirinbəy Hacıəli dövlətin adı üçün nəyə görə başqa mənbəyə istinad etməlidirlər ki? Orijinal addan söhbət getsəydi, başqa məsələ. Bu mənbələr akademik mənbələrdir. Bunlar dövlətin adını "Şəki respublikası" kimi yazsaydılar belə, biz həmin variantı qəbul etməliydik.
- Şirinbəy Hacıəli kitabın içində Şəki çarığına daha çox üstünlük verib, bundan başqa Şəki şahliğı da yazıb, amma kitabın Girişində, əsas yerlərdə, bölmə adlarında Şəki dövlətidir. Yəni həmin kitaba əsasən əsas ad Şəki dövlətidir.
Aydın Məmmədov (müzakirə) 18:54, 28 yanvar 2017 (UTC)
- Məliklik və knyazlıq terminləri ilə bağlı verdiyiniz izahatla razıyam. "Şəki dövləti" ifadəsi ilə sırf məqalənin dövlət haqqında olması nəzərə çarpdırılmağa çalışılırsa bu zaman "Şəki (dövlət)" variantının tətbiqi daha düzgün olsa da, yaxşı görünmür, buna görə də düşünürəm əsas müzakirə "çarlıq" termini ətrafında aparılmalıdır. Məncə "dövlət" və "çarlıq" ifadələrinin istifadə edildiyi mənbələr qarşılaşdırılmalı və qaydalara əsasən daha avtoritet olan mənbələrdə dəstəklənən varianta üstünlük verilməlidir. --sefer azeri 10:19, 29 yanvar 2017 (UTC)
- Mən nə qədər çalışsam da məqalənin adının “Şəki çarlığı” şəklində dəyişmək üçün yetərincə əsas tapa bilmədim. Vikipediya daima yenilənə bilən ensiklopediyadır. “Şəki çarlığı” variantı məqalənin adı üçün artıq köhnəlib. Müasir tədqiqatçılar "Şəki dövləti" variantına üstünlük verirlər. Bu göz qabağındadır. Və "Şəki dövləti" adının məqalənin adı olması üçün heç bir problem görmürəm. Necə ki vikipediyada "Şirvanşahlar dövləti" var, “Şəki dövləti” adlı məqalənin olması da normaldır. Həmçinin, bu mövzu haqqında azərbaycan dilində yeganə tədqiqat işində - monaqrafiyada əsas ad kimi "Şəki dövləti" göstərilir. Qaydalara uyğun olaraq biz birinci növbədə mövzu haqqında akademik mənbələrə əsaslanmalıyıq. Kiminsə Cənubi Qafqaz tarixindən bəhs edərkən bir kəlmə "Şəki knyazlığı" adını çəkməsini əsas götürərək, məqalənin adını knyazlıq şəklində dəyişməli deyilik. Bundan başqa mart ayında Tarix İnstitutunun “Şəki tarixi” adlı kitabının təqdimatı da olacaq. Orada da “Şəki dövləti” variantı bu dövlətin əsas adı kimi götürülmüşdür. Təbii ki hələ yayılmamış kitab haqqında bir söz demək düzgün deyil. Sadəcə məndə məlumat var. Siz ilin sonuna kimi həmin kitabla tanış ola biləcəksiniz. Ona görə də məqalənin indiki adının dəyişilməsi ilə bağlı müzakirənin davam etməsi üçün heç bir əsas görmürəm. Əlimizdə cəmi 1 monaqrafiya var, orada da "Şəki dövləti"dir. 5-6 dənə belə monaqrafiya olsaydı, hərəsində bir şey yazılsaydı hansında daha doğru yazıldığını müzakirə etmək olardı. İndi nəyi müzakirə edək bəs? Məqalənin adı üçün əsas götürülmüş mənbə azərbaycanca vikipediya üçün bu məsələdə ən etibarlı mənbədir, bu məsələdə ondan etibarlısı yoxdur. Bu səviyyədə ikinci etibarlı mənbə Musxeleşvilinin kitabıdır. Amma həmin kitab rus dilində olduğu üçün qaydalara görə bu məqalənin adı üçün əsas götürülə bilməz. Amma başqa səhələrdə kifayət qədər etibarlıdır. Odur ki təklif edirəm məqalədə mübahisəli hesab edilən, yaxud saxtalaşdırmanın olduğu iddia edilən başqa məsələlərin müzakirəsinə keçək. Aydın Məmmədov (müzakirə) 12:48, 29 yanvar 2017 (UTC)
- Aydinsalis bəy, siz "məqalənin adının “Şəki çarlığı” şəklində dəyişmək üçün yetərincə əsas tapa bilmədim" deyirsiz, amma "Şəki çarlığı" ifadəsi üçün kifayət qədər etibarlı mənbələr vardır. Belə ki, Azərbaycanda Qafqaz Albaniyası üzrə ən aparıcı və avtoritet müəllif sayılan Fəridə Məmmədova "Qafqaz Albaniyası və albanlar" adlı əsərində yalnız Şəki çarlığı ifadəsindən istifadə edir. Bu mövzuda Fəridə Məmmədova Yaqub Mahmudovla müqayisədə daha mötəbər müəllif sayılır. Çünki, Yaqub Mahmudovun tədqiqatları sırf orta əsr müsəlman sülalələri (Ağqoyunlu, Səfəvilər və sair) ilə bağlıdır. Fəridə Məmmədova isə bütün yaradıcılığını Qafqaz Albaniyası, albanların sonrakı tarixi, Azərbaycanda xristianlıq dövrü tarixi üzərində qurub. İstinad etdiyiniz digər müəllif (ingiloylarla bağlı kitab yazan) haqqında isə heç bir məlumat tapa bilmədim. Zəhmət olmasa, həmin müəllif haqqında məlumat verin ki, kim olduğunu və ümumiyyətlə onun əsəsrinə vikidə istinad etməyin düzgün olub-olmamasını müəyyənləşdirək. Musxeleşvilidən də konkret sitat gətirin ki, onun da nə yazdığını bilək. Müqayisə imkanımız olsun. Hörmətlə --sefer azeri 09:47, 1 fevral 2017 (UTC)
- Sefer azeri bəy, əgər məqalənin adı məsələsində Fəridə Məmmədova ilə Yaqub Mahmudovu müqayisə etsəydik, təbii ki birinci daha etibarı görünəcəkdı. Amma əgər Şirinbəy Hacıəli ilə Fəridə Məmmədovanı müqayisə ediriksə, Şirinbəy daha etibarlıdır. Çünki Şirinbəy kitabı azərbaycan dilində yazıb, onun kitabı birbaşa Şəki dövləti ilə bağlı monoqrafiyadır, orada ingiloyların adını faktiki olaraq formal olaraq çəkir, ingiloylar haqqında orada heç nə yoxdur, daha doğrusu mən heç nə görməmişəm. Buradan məlum olur ki, Şirinbəy Hacıəli MEA Tarix institunda «Qafqaz tarixi» şöbəsinin böyük elmi işçidir və tarix üzrə fəlsəfə doktorudur. Fəridə Məmmədova kitabını rusca yazıb, sonra kitab azərbaycan dilinə tərcümə olunub. Şirinbəy isə azərbaycanca yazıb. Fəridə Məmmədovanın kitabı Şəki dövləti haqqında deyil, həmin kitabda Şəki dövləti haqqında ayrıca bölmə də yoxdur. Yalnız § 5. Возрождение албанских царств в IX-XII вв. («Кавказская Албания и албаны») bölməsi var, orada müəllifin Şəki çarlığı haqqında konkret heç bir konsepsiyası yoxdur, əvvəl başlayır ki, Şəki çarlığı Sünikdə olub, sonra çıxır Kürün sol sahilinə?! Məndən olsa, bu müəllif nəinki bu məqalənin adı üçün, heç məqalənin mövzusu üçün də etibalı hesab etməzdim, əgər bir şey haqqında 2 ziddiyyətli fikir yazırsa. Şirinbəyin kitabı isə demək olar ki tamamilə Şəki dövləti haqqındadır. Fəridə Məmmədovanın kitabından fərqli olaraq, bu kitab daha müasirdir, son illərdə yazılıb. Qeyd etdiyim kimi mart ayında “Şəki tarixi” kitabı da çap olunacaq və məndə olan məlumatlara görə ordada da “Şəki dövləti” gedir. Hörmətlə -- Aydın Məmmədov (müzakirə) 20:49, 1 fevral 2017 (UTC)
- Aydinsalis bəy, mən ümumiyyətlə Şirinbəy Hacıəli adlı şəxsin kitabına vikidə istinad etməyin doğru olmasına əmin deyiləm. Belə ki, VP:EM qaydasının VI bəndinə əsasən müəllifin yazdıqları:
- Sefer azeri bəy, əgər məqalənin adı məsələsində Fəridə Məmmədova ilə Yaqub Mahmudovu müqayisə etsəydik, təbii ki birinci daha etibarı görünəcəkdı. Amma əgər Şirinbəy Hacıəli ilə Fəridə Məmmədovanı müqayisə ediriksə, Şirinbəy daha etibarlıdır. Çünki Şirinbəy kitabı azərbaycan dilində yazıb, onun kitabı birbaşa Şəki dövləti ilə bağlı monoqrafiyadır, orada ingiloyların adını faktiki olaraq formal olaraq çəkir, ingiloylar haqqında orada heç nə yoxdur, daha doğrusu mən heç nə görməmişəm. Buradan məlum olur ki, Şirinbəy Hacıəli MEA Tarix institunda «Qafqaz tarixi» şöbəsinin böyük elmi işçidir və tarix üzrə fəlsəfə doktorudur. Fəridə Məmmədova kitabını rusca yazıb, sonra kitab azərbaycan dilinə tərcümə olunub. Şirinbəy isə azərbaycanca yazıb. Fəridə Məmmədovanın kitabı Şəki dövləti haqqında deyil, həmin kitabda Şəki dövləti haqqında ayrıca bölmə də yoxdur. Yalnız § 5. Возрождение албанских царств в IX-XII вв. («Кавказская Албания и албаны») bölməsi var, orada müəllifin Şəki çarlığı haqqında konkret heç bir konsepsiyası yoxdur, əvvəl başlayır ki, Şəki çarlığı Sünikdə olub, sonra çıxır Kürün sol sahilinə?! Məndən olsa, bu müəllif nəinki bu məqalənin adı üçün, heç məqalənin mövzusu üçün də etibalı hesab etməzdim, əgər bir şey haqqında 2 ziddiyyətli fikir yazırsa. Şirinbəyin kitabı isə demək olar ki tamamilə Şəki dövləti haqqındadır. Fəridə Məmmədovanın kitabından fərqli olaraq, bu kitab daha müasirdir, son illərdə yazılıb. Qeyd etdiyim kimi mart ayında “Şəki tarixi” kitabı da çap olunacaq və məndə olan məlumatlara görə ordada da “Şəki dövləti” gedir. Hörmətlə -- Aydın Məmmədov (müzakirə) 20:49, 1 fevral 2017 (UTC)
- Aydinsalis bəy, siz "məqalənin adının “Şəki çarlığı” şəklində dəyişmək üçün yetərincə əsas tapa bilmədim" deyirsiz, amma "Şəki çarlığı" ifadəsi üçün kifayət qədər etibarlı mənbələr vardır. Belə ki, Azərbaycanda Qafqaz Albaniyası üzrə ən aparıcı və avtoritet müəllif sayılan Fəridə Məmmədova "Qafqaz Albaniyası və albanlar" adlı əsərində yalnız Şəki çarlığı ifadəsindən istifadə edir. Bu mövzuda Fəridə Məmmədova Yaqub Mahmudovla müqayisədə daha mötəbər müəllif sayılır. Çünki, Yaqub Mahmudovun tədqiqatları sırf orta əsr müsəlman sülalələri (Ağqoyunlu, Səfəvilər və sair) ilə bağlıdır. Fəridə Məmmədova isə bütün yaradıcılığını Qafqaz Albaniyası, albanların sonrakı tarixi, Azərbaycanda xristianlıq dövrü tarixi üzərində qurub. İstinad etdiyiniz digər müəllif (ingiloylarla bağlı kitab yazan) haqqında isə heç bir məlumat tapa bilmədim. Zəhmət olmasa, həmin müəllif haqqında məlumat verin ki, kim olduğunu və ümumiyyətlə onun əsəsrinə vikidə istinad etməyin düzgün olub-olmamasını müəyyənləşdirək. Musxeleşvilidən də konkret sitat gətirin ki, onun da nə yazdığını bilək. Müqayisə imkanımız olsun. Hörmətlə --sefer azeri 09:47, 1 fevral 2017 (UTC)
- Mən nə qədər çalışsam da məqalənin adının “Şəki çarlığı” şəklində dəyişmək üçün yetərincə əsas tapa bilmədim. Vikipediya daima yenilənə bilən ensiklopediyadır. “Şəki çarlığı” variantı məqalənin adı üçün artıq köhnəlib. Müasir tədqiqatçılar "Şəki dövləti" variantına üstünlük verirlər. Bu göz qabağındadır. Və "Şəki dövləti" adının məqalənin adı olması üçün heç bir problem görmürəm. Necə ki vikipediyada "Şirvanşahlar dövləti" var, “Şəki dövləti” adlı məqalənin olması da normaldır. Həmçinin, bu mövzu haqqında azərbaycan dilində yeganə tədqiqat işində - monaqrafiyada əsas ad kimi "Şəki dövləti" göstərilir. Qaydalara uyğun olaraq biz birinci növbədə mövzu haqqında akademik mənbələrə əsaslanmalıyıq. Kiminsə Cənubi Qafqaz tarixindən bəhs edərkən bir kəlmə "Şəki knyazlığı" adını çəkməsini əsas götürərək, məqalənin adını knyazlıq şəklində dəyişməli deyilik. Bundan başqa mart ayında Tarix İnstitutunun “Şəki tarixi” adlı kitabının təqdimatı da olacaq. Orada da “Şəki dövləti” variantı bu dövlətin əsas adı kimi götürülmüşdür. Təbii ki hələ yayılmamış kitab haqqında bir söz demək düzgün deyil. Sadəcə məndə məlumat var. Siz ilin sonuna kimi həmin kitabla tanış ola biləcəksiniz. Ona görə də məqalənin indiki adının dəyişilməsi ilə bağlı müzakirənin davam etməsi üçün heç bir əsas görmürəm. Əlimizdə cəmi 1 monaqrafiya var, orada da "Şəki dövləti"dir. 5-6 dənə belə monaqrafiya olsaydı, hərəsində bir şey yazılsaydı hansında daha doğru yazıldığını müzakirə etmək olardı. İndi nəyi müzakirə edək bəs? Məqalənin adı üçün əsas götürülmüş mənbə azərbaycanca vikipediya üçün bu məsələdə ən etibarlı mənbədir, bu məsələdə ondan etibarlısı yoxdur. Bu səviyyədə ikinci etibarlı mənbə Musxeleşvilinin kitabıdır. Amma həmin kitab rus dilində olduğu üçün qaydalara görə bu məqalənin adı üçün əsas götürülə bilməz. Amma başqa səhələrdə kifayət qədər etibarlıdır. Odur ki təklif edirəm məqalədə mübahisəli hesab edilən, yaxud saxtalaşdırmanın olduğu iddia edilən başqa məsələlərin müzakirəsinə keçək. Aydın Məmmədov (müzakirə) 12:48, 29 yanvar 2017 (UTC)
Müəllifin verilmiş mövzu üzrə yazıları etibarlı jurnallarda çap olunmalıdır, Tanınmış alim və mütəxəssislərin müəllif haqqında fikirləri öyrənilməlidir, Digər etibarlı müəlliflər araşdırılan mənbəyə və müəllifə istinad etməlidirlər, Müəllifin verilən mövzu ilə əlaqədar elmi dərəcəsi olmalıdır |
Müəllifin adı çəkilən kitabdan başqa hansısa əsəri məlumdurmu? Hansısa nüfuzlu alim müəllifi mövzu ilə bağlı avtoritet tədqiqatçı hesab edərək öz əsərində müəllifin kitabı və məqalələrinə istinad edibmi (Azərbaycanın, eləcə də Avropa və Rusiyanın müxtəlif tanınmış mütəxəssislərinin əsərlərində Qafqaz Albaniyası ilə bağlı məsələlərdə Fəridə Məmmədovanın məqalə və kitablarına dəfələrlə istinad edilməsi haqqında onlarla qeyd göstərə bilərəm, 3 və 7 cildlik "Azərbaycan tarixi" kitablarında Qafqaz Albaniyası ilə bağlı fəsillərin yazılması məhz Fəridə Məmmədovaya həvalə edilmişdir)? Müəllifin mövzu ilə (burada tarix nəzərdə tutulmalıdır) hansı elmi drəcəsi var? Fəridə Məmmədova AMEA-nın müxbir üzvü və tarix elmləri professorudur. Sizcə professor və elmi işçini müqayisə etmək düzgündürmü? Hörmətlə --sefer azeri 07:31, 2 fevral 2017 (UTC)
- Sefer azeri bəy, VP:EM qaydasında Etibarlı mənbələr dedikdə nə başa düşülür sualının aşağıdakı maddəsi Şirinbəy Hacıbəylinin kitabını etibarlı mənbə edir:
* Akademik jurnallar və sair akademik mənbələrdə nəşr olunan elmi məqalələr (Monoqrafiya akademik mənbələrdə nəşr olunub, yəni AMEA A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu Elmi Şurasının qərarı ilə çap olunub ). * Beynəlxalq aləmdə tanınmış və ya dövlət universitetlərində dərs demiş və elmi dərəcəsi olan müəlliflərin rəsmi saytlarda və nəşrlərdə öz ixtisasları üzürə yazıqları etibarlı mənbə hesab edilə bilər. (Şirinbəyin hansısa dövlət universitetində dərs deməsi haqqında məlumatım olmasa da, bu məlumata əsasən Bakı Slavyan universitetinin dosentidir, bu məlumata əsasən isə həmin universitetdə kafedra müdiridir ).
Müəllifin adı çəkilən kitabdan başqa hansısa əsərinin məlum olmasına gəlincə isə, təbii ki məlumdur və onlardan biri məqalədə mənbə olaraq göstərilir (Алиев Ш., 2013). Professor ilə elmi işçinin müqayisəsinə gəldikdə isə biz burada məqalənin içində yazılanları yox, adını müzakirə edirik. VP:MA qaydasına görə
Azərbaycanca danışan oxucunun ən çox tanış olduğu varianta üstünlük verilməlidir, bu mubahisə yaradarsa onda Azərbaycan dilində olan ensiklopediya, dərslik və ya akademik nəşrlərdə istifadə olunmuş varianta üstünlük verilməlidir.
Biz artıq bilirik ki, Azərbaycanca danışan oxucunun ən çox tanış olduğu variant "Şəki dövləti"dir. Və bu azərbaycan dilində akademik nəşrlərdə istifadə olunub. Siz bu məsələdə Fəridə Məmmədovaya üstünlük vermək istəyirsiniz. Onda əvvəlcə Fəridə Məmmədovaya aid azərbaycanca mənbəni göstərin. Hörmətlə -- Aydın Məmmədov (müzakirə) 10:47, 2 fevral 2017 (UTC)
- Aydinsalis bəy, doğru olaraqqeyd edirsiz ki, yuxarıda istinad etdiyiniz bəndlərə əsasən kitab etibarlı mənbə hesab edilməlidir. Məqalənin mətnində müəyyən məlumatların təsdiqlənməsi üçün həmin müəllifin işlərinə istinad edilməsi yol verilən haldır. Lakin, yenə də qeyd edirəm ki, mübahisəli məsələlərdə daha nüfuzlu (indiki halda Fəridə Məmmədovanı nızırdı tuturam) müəlliflə müqayisə etdikdə Şirinbəy Hacıbəyli avtoritet müəllif kimi qəbul edilə bilinməz. Müəllifin elmi rütbəsi və fəaliyyəti buna əsas vermir. VP:MA qaydasında "Azərbaycanca danışan oxucunun ən çox tanış olduğu varianta üstünlük verilməlidir, bu mubahisə yaradarsa onda Azərbaycan dilində olan ensiklopediya, dərslik və ya akademik nəşrlərdə istifadə olunmuş varianta üstünlük verilməlidir. " cümləsini tapa bilmədim zəhmət olmasa dəqiq (? bənd) göstərin ki, baxa bilim. "Biz artıq bilirik ki, Azərbaycanca danışan oxucunun ən çox tanış olduğu variant "Şəki dövləti"dir." cümləsini səsləndirərkən hansısa akademik mənbəyə istinad edirsiz yoxsa bu sizin şəxsi qənaətinizdir? "əvvəlcə Fəridə Məmmədovaya aid azərbaycanca mənbəni göstərin" tələbizinə cavab olaraq qeyd edim ki, VP:MA qaydasında yalnız Azərbaycan dilində mənbələrə istinad edilməlidir deyə bir tələb yoxdur və bu cür tələbin olmasını abusurd hesab edirəm. Hörmətlə --sefer azeri 08:24, 3 fevral 2017 (UTC)
- Sefer azeri bəy, istinad etdiyim və sizin istədiyiniz qayda Vikipediya:Məqalənin adlandırılması qaydasısır, mən qısayolu da həmin səhifədən götürmüşdüm, sadəcə oradakı qısayol deyəsən, səhv imiş və Vikipediya:Məqalə adları səhifəsinə keçid verilib. Azərbaycanca danışan oxucunun ən çox tanış olduğu variant "Şəki dövləti"dir deyərkən isə mən internet axtarşıda bu versiyaya daha çox keçid verildiyini, hansı ki bu müzakirənin əvvəlində qeyd etmişəm, bunu nəzərdə tuturam, həmçinin daha əvvəllər eyni məsələnin müzakirəsinin nəticəsini nəzərdə tuturam. Həmçinin göstərdiyim qaydada '"Azərbaycanca danışan oxucunun ən çox tanış olduğu variant" deyildikdə heç də akademik mənbələr nəzərdə tutulmur. Bu azərbaycanca bütün mənbələr deməkdir. Aydın Məmmədov Hörmətlə -- (müzakirə) 10:38, 3 fevral 2017 (UTC)
- Aydinsalis Vikipediya:Məqalənin adlandırılması qayda statusu almamış bir layihədir, istinad edilməli qayda Vikipediya:Məqalə adları qaydasıdır. "'"Azərbaycanca danışan oxucunun ən çox tanış olduğu variant" deyildikdə heç də akademik mənbələr nəzərdə tutulmur. Bu azərbaycanca bütün mənbələr deməkdir" deyərkən hanısa qaydaya (və ya qaydanın izahına) istinad edirsiz yoxsa yenə öz şərhinizdi? Mən qaydada sizdən sitat gətirdiyim cümləni də tapa bilmədim. Hörmətlə --sefer azeri 13:37, 9 fevral 2017 (UTC)
- Sefer azeri bəy, Vikipediya:Ensiklopedik əhəmiyyətlilik (şəxslər) qaydası da qüvvədə deyil, amma biz qəbul olunmamış layihəyə istinad edərək şəxslərin ensiklopedik əhəmiyyətini müəyyənləşdirmirikmi? Vikipediya:Məqalənin adlandırılması qayda layihəsinə istinad etdiyim cümlə də ora heç də təsadüfi olaraq düşməyib. Ru vikidə də belədir:
- Aydinsalis Vikipediya:Məqalənin adlandırılması qayda statusu almamış bir layihədir, istinad edilməli qayda Vikipediya:Məqalə adları qaydasıdır. "'"Azərbaycanca danışan oxucunun ən çox tanış olduğu variant" deyildikdə heç də akademik mənbələr nəzərdə tutulmur. Bu azərbaycanca bütün mənbələr deməkdir" deyərkən hanısa qaydaya (və ya qaydanın izahına) istinad edirsiz yoxsa yenə öz şərhinizdi? Mən qaydada sizdən sitat gətirdiyim cümləni də tapa bilmədim. Hörmətlə --sefer azeri 13:37, 9 fevral 2017 (UTC)
- Sefer azeri bəy, istinad etdiyim və sizin istədiyiniz qayda Vikipediya:Məqalənin adlandırılması qaydasısır, mən qısayolu da həmin səhifədən götürmüşdüm, sadəcə oradakı qısayol deyəsən, səhv imiş və Vikipediya:Məqalə adları səhifəsinə keçid verilib. Azərbaycanca danışan oxucunun ən çox tanış olduğu variant "Şəki dövləti"dir deyərkən isə mən internet axtarşıda bu versiyaya daha çox keçid verildiyini, hansı ki bu müzakirənin əvvəlində qeyd etmişəm, bunu nəzərdə tuturam, həmçinin daha əvvəllər eyni məsələnin müzakirəsinin nəticəsini nəzərdə tuturam. Həmçinin göstərdiyim qaydada '"Azərbaycanca danışan oxucunun ən çox tanış olduğu variant" deyildikdə heç də akademik mənbələr nəzərdə tutulmur. Bu azərbaycanca bütün mənbələr deməkdir. Aydın Məmmədov Hörmətlə -- (müzakirə) 10:38, 3 fevral 2017 (UTC)
Приоритет в именовании статей следует, как правило, отдавать такому подтверждаемому авторитетными источниками названию, которое для большинства русскоговорящих читателей является наиболее узнаваемым и, по возможности, наименее неоднозначным. Вместе с тем создание ссылок на такие статьи должно быть простым и интуитивным (ru:Википедия:Именование статей).
Digər vikilərdən də misal gətirə bilərəm. Deyə biləsiniz bizdə bu qəbul olunmayıb. Mən də cavab verə bilərəm ki, bizdə bu rədd olunmayıb. Bu ümümvikipediya normasıdır, burada heç bir mübahisə ola bilməz. İstənilən halda və kim tərəfindən olursa-olsun Vikipediya:Məqalənin adlandırılması qayda layihəsi səsverməyə çıxarılarsa, mən istinad etdiyim cümlə də layihədə olacaqdır. Əgər olmasa nə baş verə bilər? O baş verə bilər ki, biri gəlib “Azərbaycan” məqaləsinin adını “Azerbaijan” şəklində dəyişər və iddia edər ki, bu variant daha mötəbər akademik mənbələrdədir və daha çoxdur. Nə cavab verəcəksiniz onda?
Vikipediya:Məqalənin adlandırılması qayda layihəsindən başqa bizim istinad edə biləcəyimiz daha bir qayda – münsiflərin qərarı da var:
1.Vikipediyada yer adları, eləcə də Ermənistan və Gürcüstandakı yer adları, etibarlı mənbələrə istinad edilərək yazılmalıdır. Bu mövzuda etibarlı mənbə dedikdə, 1992-ci ildən sonra Azərbaycan dilində Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının əlaqədar qurumlarının və Azərbaycan Milli Ensiklopediyasının Elm Mərkəzinin nəşr etdirdiyi coğrafi və universal ensiklopediyalar, 1992-2001-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Geodeziya və Xəritəçəkmə Komitəsinin, 2001-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsinin, 2015-ci ildən sonra Azərbaycan Respublikasının Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin çap etdirdiyi müasir dövrü əks etdirən siyasi xəritələr nəzərdə tutulur. 2.Hər hansı yerin Azərbaycan dilindəki adı ilə bağlı bu qərarın 1-ci bəndində göstərilən tələblərə uyğun gələn mənbə tapmaq mümkün olmadığı halda, belə mənbə tapılanadək Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası və Sovet Sosialist Respublikalar İttifaqının inzibati-ərazi bölgüsünə dair Azərbaycan dilindəki nəşrlər və xəritələrdəki adlar əsas götürülür.
Gördüyünüz kimi, münsiflər də azərbaycan dilində olan mənbələrə üstünk verilməli olduğunu qəti şəkildə vurğulayıblar.
"Bu azərbaycanca bütün mənbələr deməkdir" deməyimlə bağlı sualınıza isə sualla cavab verirəm: sizcə, Azərbaycanca danışan oxucu ən çox hansı mənbələrdən informasiya alır? Azərbaycanca danışan oxucu televizaya heç baxmır, qəzet oxumur, internetdən istifadə etmir, yalnız kitabxanaya gedib akademik mənbələrdən informasiya alır? Hörmətlə, Aydın Məmmədov (müzakirə) 14:06, 9 fevral 2017 (UTC)
İstinadlar
- ↑ 1 2 Mahmudov Y. M., 2005. səh. 22
- ↑ Əliyev Ş. H., 2007. səh. 2
- ↑ Əliyev Ş. H., 2007. səh. 6
- ↑ Əliyev Ş. H., 2007. səh. 8
- ↑ Əliyev Ş. H., 2007. səh. 82
- ↑ Əliyev Ş. H., 2007. səh. 89
- ↑ Əliyev Ş. H., 2007. səh. 100
Ədəbiyyat
redaktə- Mahmudov Y. M. Azərbaycan: qısa dövlətçilik tarixi (PDF) (1000 nüs.). Bakı: Təhsil. 2005.
- Мусхелишвили Д. Л. Из исторической географии восточной Грузии (Шаки и Гогорена). Тбилиси: Мацниереба. 1982.
- Əliyev Ş. H. Şimal-Qərbi Azərbaycan: ingiloylar (I kitab: Ən qədim zamanlardan XIII əsrin ortalarınadək) (1000 nüs.). Bakı: Təhsil. 2007.
- Fərzəlibəyli Ş. F. XV əsr Azərbaycan dövlətlərinin quruluşu (PDF) (Təkmilləşdirilmiş II nəşri 500 nüs.). Bakı: "Elnur-P" mətbəəsi. 2003. səh. 7.
- Azərbaycan tarixi (PDF). II. Bakı: Elm. 2007. ISBN 978-9952-448-34-4.
- Şərifli M. X. IX əsrin II yarısı – XI əsrdə Azərbaycan feodal dövlətləri (PDF). Bakı. 2013.
- Усейнов М. А. Памятники азербайджанского зодчества. Гос. изд-во архитектуры и градостроительства. 1951.
- Восканян С. С. Очерк истории армяно-азербайджанских этнополитических отношений. ВолГУ. 2002.
- Пономарев Б. Н., и др. История СССР с древнейших времен до наших дней. 1. Наука. 1966. 420.
- Минорский В. Ф. История Ширвана и Дербенда X-XI веков. М.: Издательство восточной литературы. 1963.
Минорский В. Ф. История Ширвана и Дербенда X-XI веков. М.: Издательство восточной литературы. 1963.
Минорский В. Ф. История Ширвана и Дербенда X-XI веков. М.: Издательство восточной литературы. 1963. - Шихсаидов А. Р., Аликберов А. К., Бобровников В. О. Дагестан и мусульманский Восток: сборник статей. Издательский дом Марджани. 2010. 66.
- Маковельский А. О. История логики. Москва: Наука. 1967. 237.
- Исмаил М. А. История Азербайджана (Краткий обзор с древней до 1920 г.) (PDF). Баку: Азербайджанское государственное издательство. 1995. ISBN 5-552 01428-6.
- Алиев Ш. Ингилойцы – кто они?. (rus). 2013.
- Мамедова Ф. Дж. Кавказскии Албания и албаны (PDF) (500 nüs.). Баку. 2005. ISBN 9952-8073-0-9.
- Греков Б. Д. Очерки истории СССР 9 - 13 вв. 3. М.: Академии наук СССР. 1953.
- Дружинин Н. М., Греков Б. Д. 1 // Очерки истории СССР. 3. М. 1956. 649, 975.
- Историческая география Азербайджана. Баку: Ėлм. 1987. 64.
- Гумба Г. Кавказская Албания по «Ашхарацуйцу» Вардана Вардапета (XIII в.) (PDF) // Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների (rus). № 9. 72–73. ISSN 0320-8117.
- Ольденбург С. Ф., Крачковский И. Ю. Сергею Федоровичу Ольденбургу: к пятидесятилетию научно-общественной деятельности, 1882-1932 : сборник статей. Изд. Академии наук СССР. 1934. 302.
- əl-Bəlazuri. Kitəb futuhi-l-buldən; Ərməniyyənin fəthi // Orta əsr ərəb mənbələrindən Azərbaycan tarixinə aid materiallar (200 nüs.). Bakı: Nurlan. 2005. səh. 106.
- Bünyadov Z. M. Azərbaycan VII-IX əsrlərdə (PDF) (25000 nüs.). Bakı: Şərq-Qərb. 2007. ISBN ISBN 978-9952-34-085-3.
- Moisey Kalankatuklu. Albaniya tarixi (10000 nüs.). Bakı: Avrasiya - Press. 2006. ISBN 9952-421-52-2 ISBN 978-9952-421-52-1.
- Армянская География VII века по Р. Х (приписывавшаяся Моисею Хоренскому). СПб. 1877.
- Гевонд. История халифов. СПб. 1862.
- Ter-Ghewondyan, Aram, The Arab Emirates in Bagratid Armenia, Transl. Nina G. Garsoïan, Lisbon: Livraria Bertrand, 1976, OCLC 490638192
- Мовсес Каланкатуаци. Книга третья // История страны Алуанк. Ереван. 1985.
- Dowsett C. A Neglected Passage in the "History of Albanians" (PDF). (Bulletin of the School of Oriental and African Studies —University of London) (ingilis). № 3. 1957. P. 463.
- Ибн-ал-Асир. Тарих-ал-камиль (полного свода истории). Баку: АзФан. 1940.
- § 36. Arminiya and Arran // Hudud al-'Alam 'The Regions of the World'. 2015. ISBN 978-0-906094-03-7.
- Minorsky V. Caucasia IV (PDF) // Bulletin of the School of Oriental and African Studies. University of London. 1953.
- Иованнес Драсханакертци. История Армении. Ереван. 1986.
Иованнес Драсханакертци. XXI-XXX // История Армении. Ереван. 1986.
Иованнес Драсханакертци. ГЛАВА LI // История Армении. Ереван. 1986. - Ибн Рустэ. Сведения арабских писателей о Кавказе, Армении и Адербейджане: V. Ибн Рустэ // Книга драгоценных камней. 32 (Сборник материалов для описания местностей и племен Кавказа). Тифлис. пер. Н. А. Караулова. 1903 [Китaб-ал-а'лaк-ан-нефuса].
- Ибн Хордадбех. Книга путей и стран. М. пер. Н. М. Велихановой. 1986 [Китаб ал-масалик ва-л-мамалик].
- Картлис Цховреба (PDF). Тбилиси: Артануджи. Главный редактор академик Роин Метревели. 2008.
- Караулова П. А. Сведения арабских географов IX и X веков по Р.Х. о Кавказе, Армении и Адербейджане: VII, ал-Мукаддасий; VIII, Масуди; IX, Ибн Хаукал. (СМОМПК) (rus) (38). Тифлис. 1908.
- Vəlixanlı N. M. IX-XII əsr ərəb coğrafiyaşünas-səyyahları Azərbaycan haqqında. Bakı. 1974.
- Вахушти Багратиони. История царства Грузинского (PDF). Тбилиси: Мецниереба. Перевел, снабдил предисловием, словарями и указателем Н. Т. Накашидзе. 1976.
- Григорян Г. М. Очерки истории Сюника. IX—XV вв (PDF). Ереван: Издательство АН Армянской ССР. Отв. ред. X. А. Торосян, Б. А. Улубабян. 1990. ISBN 5—8080—0042—4.
- Гунба М. М. Ередвская надпись - О походе царя абхазов Константина в Эрети (PDF). (rus). М.: Аква-Абаза. 2012.
- Григорян Г. М. Новонайденные надписи Ваанаванка (PDF) // Ист.-филол. журн (rus). 1972. 215–229.
- Вардан Аревелци. Всеобщая история Вардана Великого. М. 1861.
- Мкртумян Г. Царство Кахети-Эрети и армяно-грузинские отношения (XI в.—начало XII в.). (PDF) // Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների (Ист.-филол. журн.) (rus). Bakı. 1981. 95–105. ISSN 0320-8117.
- Əhməd Zəki Vəlidi. Azərbaycanın tarixi coğrafiyası (PDF) (500 nüs.). Bakı: Təhsil. 2009.
- Ахмед ибн Лютфуллах (Мунадджим-Баши) "Джами ад-Дувал"; Ибн ал-Азрака ал-Фарики из "Истории Майяфарикина" // Труды института истории . Том XII. Перевод с арабского Мамедова А. Дж. (rus). Баку. 1957.
- Садр ад-Дин Али ал-Хусайни. Ахбар ад-даулат ас-сельджукийа. М.: Восточная Литература. 1980.
- Рашид ад-Дин. Переписка. Москва: Наука. 1971.
Hereti
redaktəhttps://az.wikipedia.org/?q=Hereti bu məqaləyə nəzər yetirməyinizi və söhbətin eyni dövlətdənmi getdiyi haqda fikirlərinizi yazın zəhmət olmazsa HulaguKaan (müzakirə) 12:00, 15 aprel 2019 (UTC)