Əsasən, Aralıq dənizi ölkələrində 60, keçmiş SSRİ-də 19, o cümlədən Azərbaycanda 9 növü yayılmışdır. Qrossheym ilansoğanı (M. grossheimi), qəşəng ilansoğanı (M. elegantlum), ağızcıqlı ilansoğanı (M. leucostomum) Azərbaycan florası üçün endemikdir. Çiçəklərindən efir yağı alınır və ətriyyat sənayesində işlədilir. Bəzi növləri dekorativ bitki kimi becərilir.^[1]

Botaniki xarakteristikası

redaktə

Çiçəkləri müşk ətri verdiyi üçün bitki muskari adlandırılmışdır. Avropa, Asiya və Şimali Amerikada geniş yayılmışdır.^{[mənbə göstərin]} Cinsin 2 növü gülçülükdə geniş istifadə olunur. Salxımşəkilli ilansoğanı (M. botryoides) hündürlüyü 20 sm-ə çatan çoxillik soğanaqlı bitkidir. Enli yarpaqları torpaqda topalarla yığılmışdır. Çiçəyi silindrik formalı, çiçəkləri göy ya da göyümtül-bənövşəyidir. Fırçaşəkilli ilansoğanı (M. racemosum) çiçək yatağı uzunsovdur, çiçəkləri tünd-bənövşəyi, bəzən qara rəngə çalır. Bu bitkilər bala soğanaqlarla çoxaldılır.

Növləri

redaktə

Muscari adilii M.B.Güner & H.Duman
Muscari albiflorum (Täckh. & Boulos) Hosni
Muscari alpanicum Schchian
Muscari anatolicum Cowley & Özhatay
Muscari armeniacum Leichtlin ex Baker
Muscari aucheri (Boiss.) Baker
Muscari baeticum Blanca, Ruíz Rejón & Suár.-Sant.
Muscari botryoides (L.) Mill.
Muscari bourgaei Baker
Muscari cazorlanum C.Soriano & al.
Muscari commutatum Guss.
Muscari discolor Boiss. & Hausskn.
Muscari dolichanthum Woronow & Tron
Muscari fertile Ravenna
Muscari filiforme Ravenna
Muscari hermonense Ravenna
Muscari hierosolymitanum Ravenna
Muscari kerkis Karlén
Muscari kurdicum Maroofi
Muscari latifolium J.Kirk.
Muscari lazulinum Ravenna
Muscari leucostomum Woronow ex Czerniak.
Muscari longistylum (Täckh. & Boulos) Hosni
Muscari macbeathianum Kit Tan
Muscari macrocarpum Sweet
Muscari massayanum Grunert
Muscari matritensis Ruíz Rejón & al.
Muscari microstomum P.H.Davis & D.C.Stuart
Muscari mirum Speta
Muscari neglectum Guss. ex Ten.
Muscari olivetorum Blanca, Ruíz Rejón & Suár.-Sant.
Muscari parviflorum Desf.
Muscari pulchellum Heldr. & Sart.
- Muscari pulchellum subsp. clepsydroides Karlén
- Muscari pulchellum subsp. pulchellum
Muscari racemosum Mill.
Muscari salah-eidii (Täckh. & Boulos) Hosni
Muscari sandrasicum Karlén
Muscari sivrihisardaghlarensis Yild. & B.Selvi
Muscari spreizenhoferi (Heldr. ex Osterm.) H.R.Wehrh.
Muscari stenanthum Freyn
Muscari tavoricum Ravenna
Muscari turcicum Uysal, Ertuğrul & Dural

İstinadlar

redaktə

↑ Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. IV ҹилд: Елдәҝәз—Итабира. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1980. С. 417.

Həmçinin bax

redaktə

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/?q=İlansoğanı&oldid=7117799"