Sariyer - Wikipedia

İlçənin ilk adı Simasdır. Sarıyer adının mənşəyi ilə bağlı müxtəlif ifadələr var, bunların bəziləri bəlli olur. Fatih Sultan Mehmedin iki sarı əsgəri Mərkəzi Məscidin yanında basdırıldı, buna görə də "Fatihin sarı keşişləri" dən ayrılıb bölgəni Sarıyer adlandırdılar və ya bölgənin adı Misirli varlıların bölgədə xərclədikləri qızıl pula görə "Sarı lirədir". Açılan söz-söhbətlərə uyğun gələn fərziyyə, Sarıyer'in şimal-qərb tərəfindəki qızıl mədəni və gil səbəbiylə silsilələrin sarı olması və buradakı yaşayış məntəqəsi bu sarı torpaqlar səbəbiylə əvvəlcə Sarıyar adlandı. Osmanlı mənbələrində XIX. Sarıyarın istifadəsi əsrə qədər davam etdi. Uçurum mənasına əlavə olaraq Yar sözünün dağ yamacı və dağ silsiləsi mənası var. Digər bir şayiə, bölgədə təbii şəkildə yayılan tut bitkisinin çiçəkləndiyi zaman bütün bölgəni sarı rəngdə almasıdır.^[1]

Sarıyer ilçəsinin sərhədlərindəki bəzi yaşayış məntəqələrinin Bizans dövründən bəri yaşadığı məlumdur. Bunlar bir neçə evin kiçik kənd yaşayış məntəqələrindən, xüsusən də bəzi müqəddəs bulağın ətrafında, kilsələr, köhnə limanlar, su anbarları və sahillərdəki köhnə qalalar idi. Bu yaşayış məntəqələri balıqçılıq kəndi idi, çünki burada yaşayanlar ümumiyyətlə yaşayışlarını balıqçılıqdan edirdilər.

Türklərin ilk dəfə bu kəndlərdən Baltalimanı'ya yerləşdikləri deyilir. Boğaza axan bütün axınlar kimi, Baltalimanı dərəsinin ağız hissəsi bir vaxtlar estuar idi. Bu kiçik estuar Boğazda seyr edən qayıqlar üçün vacib bir təbii sığınacaq idi. Güman edilir ki, buradakı böyük su anbarı gəmi gəmilərinin suya olan tələbatını ödəmək üçün qurulmuşdur. İstanbulun fəthindən əvvəl kapitan-I Derya Baltaoğlunun burada Süleyman bəyin donanmasını qoruduğu iddia edilir. Köhnə mənbələrdə tapılmasa da, Baltalimanı adının bu hadisə səbəbiylə Baltaoğlundan Süleyman Bəydən gəldiyi deyilir.

Boğaz boyunca kiçik kəndlərin inkişafı 16-17 əsrlərə təsadüf edir. Bu dövrdə Sarıyer, Yeniköy və Rumeli qalası inkişaf etmiş kənd halına gəldi. 18-ci əsrə qədər saraya yaxın bəzi insanların malikanələri bu sahildə görünməyə başladı. Sultanın icazəsi ilə bəzi əsrlərdə bəzi müsəlman olmayan ailələr bu kəndlərdə məskunlaşdı. 19-cu əsrin əvvəllərində Trakyadan bəzi kəndlilər İstanbula gətirilərək Baltalimanı və Emirgan arasında ayıblıq və fez rəsm sənətini öyrətmək üçün yerləşdirildi. Bu kəndlilərin yerləşdiyi Baltalimanı ilə Emirgan arasındakı bölgə Boyacıköy adlanırdı. İstanbuldakı səfirliklər, bu əsrdə bir yay otağı olaraq istifadə etmək üçün sahil boyunca geniş torpaqlar əldə etdilər. Bütün bu inkişaflara baxmayaraq Boğaziçi boyunca yerləşən kəndlər son vaxtlara qədər balıqçılıqla məşğul olmaq ənənəsini davam etdirdilər. Bu kəndlərin dirəklərinə, eləcə də Boğazın müxtəlif yerlərində dalğıclara bağlı bir çox balıqçı qayığı var idi.

• Türkmənbaşı Təbiət Parkı