Sevil Mehdiyeva - Wikipedia

Sevil Mehdiyeva 9 sentyabr 1942-ci ildə Lənkəran şəhərində anadan olmuşdur, 1959-cu ildə Bakının Nərimanov rayonundakı 57 saylı orta məktəbi bitirmiş, həmin ildə də Bakı Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinə daxil olmuşdur.

1967-ci ilin oktyabrından bu günə kimi Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun Azərbaycan dilinin tarixi (indiki Dil tarixi və dialektologiya) şöbəsində baş lobarant, baş elmi işçi, şöbənin müdiri vəzifələrində işləmiş, 2013-cü ildə Akademiyada, eləcə də Dilçilik İnstitutunda aparılan islahatlarla əlaqədar baş elmi işçi vəzifəsində çalışır.

1974-cü ildən filologiya elmləri namizədidir, 1992-ci ildən filologiya elmləri doktorudur. 2005-ci ildən professordur. 2000-ci ildən Əməkdar müəllim, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür.

Prof. S.H.Mehdiyeva 170-dən artıq elmi, elmi-metodik, elmi-kütləvi məqalənin, 4 monoqrafik tədqiqatın (Yazılı dastanların dili. “Şəhriyar” dastanının materialları əsasında. B., Elm, 1991; Folklor abidələrinin linqvo-poetik tədqiqi. Orta əsrlərdə yazıya alınmış Azərbaycan xalq dastanlarının əlyazmaları əsasında. B., Elm, 2003; Bayatıdan dastana. /Şifahi xalq yaradıcılığı janrları əsasında yazıyaqədərki Azərbaycan şifahi ədəbi dilinin tədqiqi – I fəsil) B., Elm, 2010; Ədə¬bi dil məsələləri 2012; 3 metodik vəsaitin, 14 kollektiv monoqrafiyanın, eləcə də çoxcildlik (4 cilddə) “Azərbaycan ədəbi dili tarixi”. B., Şərq-Qərb nəşriyyatı, 2007/ fundamental əsərin həmmüəlliflərindən və həmin dördcildliyin elmi redaktorudur. Prof. S.H.Mehdiyevanın elmi fəaliyyəti Azərbaycan ədəbi dili tarixinin inkişaf problemləri ilə əlaqədar olmaqla yanaşı, həm də folklor dilçiliyi problemlərinə həsr edilmiş və o, ardıcıl olaraq Azərbaycan xalq dastanlarının diaxronik-linqvistik-poetik tədqiqi üzrə elmi fəaliyyətini davam etdirmişdir.

Həmin tədqiqatlar prof. S.H.Mehdiyevanın 1992-ci ildə müdafiə etdiyi “XVII-XIX əsrlərdə yazıya alınmış Azərbaycan xalq dastanlarının dili” adlı doktorluq dissertasiyasının əsasında durur. Müəllifin 2003-cü ildə Elm nəşriyyatında çap olunmuş “Folklor abidələrinin linqvo-poetik tədqiqi (XVII-XIX əsrlərdə yazıya alınmış Azərbaycan xalq dastanlarının əlyazmaları əsasında) monoqrafiyası həmin dissertasiyanın monoqrafik variantıdır.

Prof. S.Mehdiyevanın rəhbərliyi ilə şöbədə son illərdə “Azərbaycan dilinin tarixi leksikologiyası”, “Kitabi-Dədə Qorqud”un dili”, “Azərbaycan dilinin tarixi frazeologiyası” kimi mövzular plan işi kimi yerinə yetirilmişdir. Hazırda onun elmi rəhbərliyi ilə “Azərbaycan dilinin tarixi onomastikası (XIII-XVIII əsrlər yazılı abidələrdə onomastik vahidlərin üslubi özəllikləri)” monoqrafik tədqiqat yekun¬laş¬dırılır. S.Mehdiyeva “Nəsimi dilində onomastik vahidlər və onların üslubi özəllikləri” mövzusu ilə həmin işin həmmüəlliflərindəndir. Prof. S.Mehdiyeva eyni zamanda istehsalatda olan “Azərbaycan dilinin tarixi lüğəti”, “Füzulinin poetik əsərlərinin izahlı lüğəti” adlı fundamental əsərlərin nəşriyyat işlərində məsul şəxs kimi həmin əsərlərin çap məsələlərinə nəzarət edir. Prof. S.Mehdiyeva AMEA Azərbaycan dilinin tarixi şöbəsində işlədiyi 45 il müddətində özünü ciddi, məsuliyyətli elmi işçi kimi doğrultmuş, onun göstərdiyi səmərəli elmi fəaliyyəti dövlət və kollektiv tərəfindən dəfələrlə fəxri fərmanlarla qiymətləndirilmişdir. O, gənc alimlərin respublika müsabiqəsinin qalibi kimi (1973, 25 oktyabr), eləcə də səmərəli elmi və pedaqoji fəaliyyətinə görə AMEA-nın fəxri fərmanlarıilə (25 oktyabr, 2002; 12 dekabr, 2005) təltif edilmişdir. Prof. Sevil xanım Mehdiyeva bu gün səriştəli elmi işçi olmaqla yanaşı həm də özünəməxsus bədii söz sahibi, ictimaiyyətin dəyərləndirdiyi anlarla bədii yazıların – “Ana!”, “Xari Bülbül!”, “Hardasan, Dədəm Qorqud!”, silsilə “Ağılar” və s. Sevil xanımı həm də bir qələm sahibi kimi səciyyələndirir. Hazırda prof. Sevil Mehdiyeva elmi fəaliyyətinin məhsuldar dövrünü yaşayır, İnstitutun elmi və ictimayi işlərində yaxından iştirak edir. Möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin Azərbaycan klassiklərinin ədəbi-bədii yaradıcılığı ilə bağlı İnstitutun keçirdiyi elmi konfranslarda “M.F.Axundzadənin üslub novatorluğu”, “Xan qızı Natavanın qəmli üslubu haqqında”, “Əkinçi” qəzetinin üslubi yenilikləri (yeni məfkurə yeni üslub tələb edir) mövzusunda elmi məruzələrlə çıxışlar etmiş, “Bir daha Nizami yaradıcılığında türk ruhu, türk məişəti haqqında” məqaləsini çapa təqdim etmişdir.

• Azərbaycan yazılı dastanlarının dili (XVIII əsr yazılı abidəsi “Şəhriyar” dastanının əlyazması, əsasında). Bakı, “Elm”, 1991 (monoqrafiya, 192 s.)
• Folklor abidələrinin linqvo-poetik tədqiqi (orta əsrlərdə yazıya alınmış Azərbaycan xalq dastanlarının əlyazması əsasında) Bakı, “Elm”, 1991
• Bayatıdan dastana. Bakı, “Elm-Təhsil”, 2010, (monoqrafiya, 280 s.)
• Ədəbi dil məsələləri. Bakı, “Elm və Təhsil”, 2013 (monoqrafiya, 354 s.)
• Azərbaycan ədəbi dili tarixi I c. (Dörd cilddə) XIII-XVI əsrlər. Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, 480 s. (Elmi redaktor və həmmüəllif)
• Azərbaycan ədəbi dili tarixi. II c. XVII-XVIII əsrlər. Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, 328 s. (elmi redaktor)
• Azərbaycan ədəbi dili tarixi. III c. XIX əsr, Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, 336 s. (Elmi redaktor və həmmüəllif)
• Azərbaycan ədəbi dili tarixi. IV c. XX (1900-2000-ci illər). Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, 424 s. (elmi redaktor)
• "Dədə Qorqud" dastanının izahlı lüğəti. Bakı, “Elm”, 1999 (həmmüəllif)
• Füzulinin dili. Bakı, “Elm”, 1986 (həmmüəllif)
• Füzulinin poetik əsərlərinin izahlı lüğəti (elmi redaktor və həmmüəllif), 2014.
• Azərbaycan dilinin tarixi lüğəti (elmi redaktor və həmmüəllif), 2014.