Latınca adı fars mənşəli toliban (çalma, əmmamə) sözündən götürülüb. Soğanağı yumurtavarı, çiçəkləri iri, çiçəkyanlığı ağ (bəzən qırmızı və ya sarı), meyvəsi qutucuqdur. Gövdəsinin hündürlüyü 6 sm-dən 50 sm-ədək olur. Onun ucunda günəşli havada açılan, axşamlar və tutqun havada bükülən al rəngli bir (bəzən bir neçə) çiçəyi olur. Çarpaz tozlanır. May–iyun aylarında çiçəkləyir. Çiçəkləmə müddəti 30 günə qədərdir. İlk dəfə 16-cı əsrdə Türkiyədə becərilmişdir. Cənubi Avropada, Kiçik, Ön və Şərqi Asiyada 140, Orta Asiyada, Qafqazda, Sibirdə 83, o cümlədən Azərbaycanda 7 növü yayılmışdır.

Qarabağ dağlaləsi, Eyxler dağlaləsi, Juliya dağlaləsi və s. növləri dekorativ bağçılıqda istifadə edilir.

Növləri

redaktə

Eyxler dağlaləsi (Tulipa eichleri)
Florenski dağlaləsi (Tulipa florenskyi)
Şmidt dağlaləsi (Tulipa schmidtii)
Yuliya dağlaləsi (Tulipa julia)

Tulipa affinis Botschantz.
Tulipa agenensis DC.
Tulipa albertii Regel
Tulipa aleppensis Boiss. ex Regel
Tulipa altaica Pall. ex Spreng.
Tulipa anisophylla Vved.
Tulipa armena Boiss.
- Tulipa armena var. armena
- Tulipa armena var. lycica (Baker) Marais
Tulipa banuensis Grey-Wilson
Tulipa biebersteiniana Schult. & Schult.f.
Tulipa biflora Pall.
Tulipa bifloriformis Vved.
Tulipa boettgeri Regel
Tulipa borszczowii Regel
Tulipa botschantzevae S.N.Abramova & Zakal.
Tulipa brachystemon Regel
Tulipa butkovii Botschantz.
Tulipa carinata Vved.
Tulipa celsiana DC.
Tulipa cinnabarina K.Perss.
Tulipa clusiana DC.
Tulipa cretica Boiss. & Heldr.
Tulipa cypria Stapf ex Turrill
Tulipa dasystemon (Regel) Regel
Tulipa dasystemonoides Vved.
Tulipa dubia Vved.
Tulipa eichleri Regel
Tulipa faribae Ghahr., Attar & Ghahrem.-Nejad
Tulipa ferganica Vved.
Tulipa florenskyi Woronow
Tulipa fosteriana Irving
Tulipa gesneriana L.
Tulipa greigii Regel
Tulipa grey-wilsonii Rech.f.
Tulipa gumusanica Terzioglu
Tulipa hageri Heldr.
Tulipa harazensis Rech.f.
Tulipa heteropetala Ledeb.
Tulipa heterophylla (Regel) Baker
Tulipa heweri Raamsd.
Tulipa hissarica Popov & Vved.
Tulipa hoogiana B.Fedtsch.
Tulipa humilis Herb.
Tulipa hungarica Borbás
Tulipa iliensis Regel
Tulipa julia K.Koch
Qarabağ dağlaləsi (Tulipa karabachensis Grossh.)
Tulipa karamanica Özhatay & Koçak
Tulipa kaufmanniana Regel
Tulipa kolpakovskiana Regel
Tulipa kolpakowskiana Regel
Tulipa kopetdaghensis B.Fedtsch. ex Czerniak.
Tulipa korolkowii Regel
Tulipa korshinskyi Vved.
Tulipa krauseana Regel
Tulipa kuschkensis B.Fedtsch.
Tulipa lanata Regel
Tulipa lehmanniana Merckl.
Tulipa libanotica Regel
Tulipa linifolia Regel
Tulipa lownei Baker
Tulipa maximowiczii Regel
Tulipa micheliana Hoog
Tulipa mogoltavica Popov & Vved.
Tulipa mongolica Y.Z.Zhao
Tulipa montana Lindl.
Tulipa neustruevae Pobed.
Tulipa nitida Hoog
Tulipa oreophila Rech.f.
Tulipa orithyioides Vved.
Tulipa orphanidea Boiss. ex Heldr.
- Tulipa orphanidea subsp. orphanidea
Tulipa orthopoda Vved.
Tulipa ostrowskiana Regel
Tulipa patens C.Agardh ex Schult. & Schult.f.
Tulipa persica (Lindl.) Sweet
Tulipa platystemon Vved.
Tulipa polychroma Stapf
Tulipa praestans Hoog
Tulipa primulina Baker
Tulipa prolongata Vved.
Tulipa pulchella (Regel) Baker
Tulipa regelii Krasn.
Tulipa rhodopea (Velen.) Velen.
Tulipa rosea Vved.
Tulipa saxatilis Sieber ex Spreng.
Tulipa schmidtii Fomin
Tulipa sinkiangensis Z.M.Mao
Tulipa sogdiana Bunge
Tulipa sosnowskyi Achv. & Mirzoeva
Tulipa sprengeri Baker
Tulipa stapfii Turrill
Tulipa suaveolens Roth
Tulipa subbiflora Vved.
Tulipa subpraestans Vved.
Tulipa subquinquefolia Vved.
Tulipa sylvestris L.
- Tulipa sylvestris subsp. australis (Link) Pamp.
- Tulipa sylvestris subsp. cuspidata (Regel) Maire & Weiller
- Tulipa sylvestris subsp. sylvestris
Tulipa systola Stapf
Tulipa tarbagataica D.Y.Tan & X.Wei
Tulipa tarda Stapf
Tulipa tetraphylla Regel
Tulipa thianschanica Regel
Tulipa × tschimganica Botschantz.
Tulipa tubergeniana Hoog
Tulipa turcomanica B.Fedtsch.
Tulipa turkestanica (Regel) Regel
Tulipa ulophylla Wendelbo
Tulipa undulatifolia Boiss.
Tulipa uniflora (L.) Besser ex Baker
Tulipa uzbekistanica Botschantz. & Sharipov
Tulipa vvedenskyi Botschantz.
Tulipa wendelboi Matin & Iranshahr
Tulipa zenaidae Vved.

İstinadlar

redaktə

↑ Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 145. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 305.

Həmçinin bax

redaktə

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/?q=Dağlaləsi&oldid=7107622"