Atmosfer - Wikipedia
Atmosfer — ətrafında bir cazibə qüvvəsi ilə tutulmuş bir göy cisminin qaz zərfi. Atmosferlə planetlərarası məkan arasında kəskin bir sərhəd olmadığından, atmosfer ümumiyyətlə qaz mühitinin özü ilə birlikdə döndüyü bir səma cisminin ətrafındakı bölgə hesab olunur[1]. Əsasən qazlardan (qaz planetlərindən) ibarət olan bəzi planetlərin atmosferinin qalınlığı çox böyük ola bilər.
Yer atmosferində əksər canlı orqanizmlərin tənəffüs üçün istifadə etdiyi oksigen və fotosintez zamanı bitkilər və siyanobakteriyalar tərəfindən istehlak edilən karbon dioksid var. Atmosfer həm də planetin qoruyucu təbəqəsidir[2], sakinlərini günəş ultrabənövşəyi radiasiyadan və meteoritlərdən qoruyur.
Bütün nəhəng cisimlərdə - qaz nəhənglərində və əksər yer planetlərində (Günəş sistemində - Merkuri istisna olmaqla) bir atmosfer var[3].
Etimologiya
redaktə"Atmosfer" sözü yunanca "ἀτμός" — "buxar" və "σφαῖρα" — "sfera" sözlərindən əmələ gəlmişdir. XX əsrin əvvəllərinə aid Azərbaycandilli mənbələrdə kürəhava (کورهاوا) adlandırılmışdır.[4]
Həmçinin bax
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ "Earth's Atmosphere Composition: Nitrogen, Oxygen, Argon and CO2". Earth How (ingilis). 2017-07-31. 2022-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-22.
- ↑ ἀτμός Arxiv surəti 24 sentyabr 2015 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2015-09-24 at the Wayback Machine, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
- ↑ σφαῖρα Arxiv surəti 10 may 2017 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2017-05-10 at the Wayback Machine, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
- ↑ Султан-Меджид Ганиев, Русско-татарский словарь, Баку, 1909
Xarici keçidlər
redaktə- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- Atmosferin quruluşu (troposfer daxil olmaqla) və elementlərinin təzahür xüsusiyyətləri. Arxivləşdirilib 2020-08-10 at the Wayback Machine
- GREHHOUSE TƏSİRİNİN TƏBİƏTİ, Rusiya Elmlər Akademiyasının Geoinformatik Problemləri üzrə Birgə Elmi Şurası
