Butlere Sitayis - Wikipedia
Bütlərə sitayiş — sanki tanrı imiş kimi bir kult obrazına və ya "büt"ə ibadət etməkdir.[1][2][3] İbrahimi dinlərdə bütlərə sitayiş dedikdə, sanki tanrı imiş kimi İbrahimi tanrıdan başqa bir şeyə və ya kiməsə ibadət etmək nəzərdə tutulur.[4][5] Bu monoteist dinlərdə bütpərəstlik "saxta tanrılara ibadət" kimi qəbul edilmiş və on qüsurlu hərəkət kimi mətnlərlə qadağan edilmişdir.[4] Bəzi digər monoteist dinlər də oxşar qaydalar tətbiq edilir.[6]
"Saxta tanrı" ifadəsi İbrahimi olmayan paqan dinlərin kult obrazlarını və ya ilahlarını, eləcə də xüsusi əhəmiyyət kəsb edilən digər oxşar varlıqları və ya obyektləri təsvir etmək üçün İbrahimi dinlərdə istifadə edilən alçaldıcı bir termindir.[7] Öz növbəsində, bəzi animist və politeist dinlərin ardıcılları müxtəlif monoteist dinlərin tanrılarını "saxta tanrılar" kimi qəbul edirlər. Heç bir tanrıya inanmayan ateistlər öz baxış bucaqları bütün tanrıları əhatə etsə də, adətən "saxta tanrı" terminindən istifadə etmirlər. Bu terminin istifadəsi ümumiyyətlə bəzi ilahlara ibadət etməyi, ancaq digərlərinə ibadət etməməyi seçən teistlərlə məhdudlaşır.[8]
Dinlərin tarixi bütlərə sitayiş ittihamları və inkarları ilə yadda qalmışdır. Bu ittihamlar heykəlləri və təsvirləri simvolizmdən məhrum hesab edirdi. Alternativ olaraq, bütlərə sitayiş mövzusu bir çox dinlər arasında və ya müxtəlif dinlərin məzhəbləri arasında fikir ayrılıqlarının mənbəyi olmuşdur.[9][10]
İstinadlar
redaktə- ↑ Moshe Halbertal; Avishai Margalit; Naomi Goldblum. Idolatry. Harvard University Press. 1992. 1–8, 85–86, 146–148. ISBN 978-0-674-44313-6.
- ↑ DiBernardo, Sabatino. "American Idol(atry): A Religious Profanation". The Journal of Religion and Popular Culture. 19 (1). 2008: 1–2. doi:10.3138/jrpc.19.1.001., Quote: "Idolatry (...) in the first commandment denotes the notion of worship, adoration, or reverence of an image of God."
- ↑ Poorthuis, Marcel. 6. Idolatry and the Mirror: Iconoclasm as a Prerequisite for Inter-Human Relations // Iconoclasm and Iconoclash, Chapter 6. Idolatry and the Mirror: Iconoclasm As A Prerequisite For Inter-Human Relations. BRILL Academic. 2007. 125–140. doi:10.1163/ej.9789004161955.i-538.53. ISBN 9789004161955.
- ↑ 1 2 Angelini, Anna. Les dieux des autres: entre «démons» et «idoles» // L'imaginaire du démoniaque dans la Septante: Une analyse comparée de la notion de "démon" dans la Septante et dans la Bible Hébraïque. Supplements to the Journal for the Study of Judaism (fransız). 197. Leiden and Boston: Brill Publishers. 2021. 184–224. doi:10.1163/9789004468474_008. ISBN 978-90-04-46847-4.
- ↑ Leone, Massimo. Asif, Agha (redaktor). "Smashing Idols: A Paradoxical Semiotics" (PDF). Signs and Society. Chicago: University of Chicago Press on behalf of the Semiosis Research Center at Hankuk University of Foreign Studies. 4 (1). Spring 2016: 30–56. doi:10.1086/684586. eISSN 2326-4497. hdl:2318/1561609. ISSN 2326-4489. 23 September 2017 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 28 July 2021.
- ↑ Wendy Doniger. Merriam-Webster's Encyclopedia of World Religions. Merriam-Webster. 1999. səh. 497. ISBN 978-0-87779-044-0.
- ↑ Frohn, Elke Sophie; Lützenkirchen, H.-Georg. Idol // von Stuckrad, Kocku (redaktor). The Brill Dictionary of Religion. Leiden and Boston: Brill Publishers. 2007. doi:10.1163/1872-5287_bdr_SIM_00041. ISBN 9789004124332.
- ↑ Angelini, Anna. Les dieux des autres: entre «démons» et «idoles» // L'imaginaire du démoniaque dans la Septante: Une analyse comparée de la notion de "démon" dans la Septante et dans la Bible Hébraïque. Supplements to the Journal for the Study of Judaism (fransız). 197. Leiden and Boston: Brill Publishers. 2021. 184–224. doi:10.1163/9789004468474_008. ISBN 978-90-04-46847-4.
- ↑ Janowitz, Naomi. "Good Jews Don't: Historical and Philosophical Constructions of Idolatry". History of Religions. 47 (2/3). 2007: 239–252. doi:10.1086/524212. 2022-12-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-12-13.
- ↑ Moshe Halbertal; Donniel Hartman. Monotheism and Violence. Judaism and the Challenges of Modern Life. Bloomsbury Academic. 2007. 105–112. ISBN 978-0-8264-9668-3.
Əlavə ədəbiyyat
redaktə- Swagato Ganguly (2017). Idolatry and The Colonial Idea of India: Visions of Horror, Allegories of Enlightenment. Routledge. ISBN 978-1138106161
- Reuven Chaim Klein (2018). God versus Gods: Judaism in the Age of Idolatry. Mosaica Press. ISBN 978-1946351463.
- Yechezkel Kaufmann (1960). The Religion of Israel: From its Beginnings to the Babylonin Exile. Univ. of Chicago Press. ISBN 978-0805203646.
- Faur, José; Faur, Jose, "The Biblical Idea of Idolatry", The Jewish Quarterly Review, 69 (1), 1978: 1–15, doi:10.2307/1453972, JSTOR 1453972
- Brichto, Herbert Chanan, "The Worship of the Golden Calf: A Literary Analysis of a Fable on Idolatry", Hebrew Union College Annual, 54, 1983: 1–44, JSTOR 23507659
- Pfeiffer, Robert H., "The Polemic against Idolatry in the Old Testament", Journal of Biblical Literature, 43 (3/4), 1924: 229–240, doi:10.2307/3259257, JSTOR 3259257
- Bakan, David, "Idolatry in Religion and Science", The Christian Scholar, 44 (3), 1961: 223–230, JSTOR 41177237
- Siebert, Donald T., "Hume on Idolatry and Incarnation", Journal of the History of Ideas, 45 (3), 1984: 379–396, doi:10.2307/2709231, JSTOR 2709231
- Orellana, Sandra L., "Idols and Idolatry in Highland Guatemala", Ethnohistory, 28 (2), 1981: 157–177, doi:10.2307/481116, JSTOR 481116
Xarici keçidlər
redaktə
- Idolatry and iconoclasm, Tufts University
- Iconoclasm and idolatry, Columbia University
