Tiski - Wikipedia
Tiksi (saxa Тиксии) — Saxa Respublikasının Bulun ulusunun mərkəzi olan, şəhər tipli qəsəbə. Rusiyanın ən ucqar şimal ərazisində yerləşən dördüncü yaşayış mənyəqəsidir (Dikson, Xatanqa, Dikson).
| Tiksi | |
|---|---|
| saxa Тиксии | |
 | |
| 71°38′12″ şm. e. 128°52′04″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Rusiya |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1933 |
| İlk məlumat | 1933 |
| Mərkəzin hündürlüyü | 10 m |
| Saat qurşağı | UTC+9 |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 4.557 nəfər (2015) |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Telefon kodu | +7 41167 |
| Poçt indeksi | 678400 |
| Nəqliyyat kodu | 14 |
|
| |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.svg)
Coğrafiya
redaktə
Şəhər qütb en dairəsi daxilində, Lena deltası yaxınlığında, Laptevlər dənizinin Tiksi buxtasında yerləşir.
Tarixi
redaktəŞimal dəniz yolu üzərində dayanacaq məntəqəsi kimi 1933-ci ildə əsası qoyulmuşdur. Bir il öncə isə Tiksinin yaxınlığında 1932-ci ildə Qütb stansiyası istifdəyə veilmişdir. 1957-ci ildə Qütb qeokosmofizik abservatoriya istifadəyə verilir.
1939-ci ildə yaşayış məntəqəsinə şəhər tipli qəsəbə statusu verilir.
1941—1944-ci illərdə burada SSRİ-nin daxili konvoy məntəqəsi rolunu oynayırdı. Halbu ki, bu ərəfələr ərazidə almanların sualtıqayıqları və torpedo katerləri yerləşirdi (gizli baza).
Nəqliyyat
redaktə- Gəmiçilik
Gəmiçilik üçün cəmi 3 aydan az müddətdə yararlı olur. Rusiyanın uzaq şimal ərazisində əsas limanlarındandır.
- Aviyasiya
Tiksidə federal əhəmiyətli aeroport fəaliyyət göstərir ( 1 oktyabr 2012 ildən 16 aprel 2013 ilə qədər aeroport bağlanır[1]. 16 aprel 2013 ildə dövlət daxili reyslər bərpa ediləcək[2]).
Şəhərin seçilmiş abidələri
redaktə- Tipoqrafiya.
- Muzey:
- Arktikanın təsvir edilmiş incəsənət və mədəniyyəti,
- Təbiət qoruğu «Ust-Lena».
- Spasa Nerukotvor məbədi (2006 ildə inşa edilib.)[3]
İqlimi
redaktəŞəhər qütb dairəsi daxilində yerləşir. İqlimi sərtdir. Şaxtanı isə dəniz müəyyən qədər yumşaldır. Yanvar ayının orta temperaturu −37.3°S, iyul və avqust aylarında isə +2.9°, +7.7° S təşkil edir. Artıq sentyabr ayında qış başlayır. Qışın sonu iyunun ikinci yarısına təsadüf edir. İlk boyu şaxta müşahidə edilir. Yayda bəzən tempertur qısa müddət ərzində -25°S olur.
Fevral 2013 ildə Tiksidə -49.5°S temperatur müşhidə edilmişdir. Burada 99 sm hündürlüyündə qar müşahidə edilir. Qütb gecələri 67 gün ( 19 noyabrdan 24 yanvar), qütb gündüzləri 86 gün (10 may).
İstinadlar
redaktə- ↑ "Аэродром поселка Тикси на севере Якутии закрыт до конца года". 2014-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-15.
- ↑ "Министерство обороны Российской Федерации открывает заполярный аэродром Тикси". 2021-06-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-15.
- ↑ "Храм Спаса Нерукотворного". 2011-11-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-15.
Mənbə
redaktə- Tiksinin qeyri-rəsmi saytı Arxivləşdirilib 2014-04-08 at the Wayback Machine
- Tiksinin şəkilləri
