Dede Qorqud Film 1975 - Wikipedia

Filmdəki hadisələrin mərkəzində xalq dayanır. Burada xalqın taleyi, tarixi proseslərdə rolu, uzaq keçmişi, adət və ənənələri barədə danışılır.

Dədə Qorqud (Həsən Məmmədov) saysız-hesabsız insan fəlakətlərinin, ardı-arası kəsilməyən müharibələrin şahidi olan və insanları başı bəlalı torpaqda azad əməyə səsləyən müdrik qocadır.

Kino əsəri canlı döyüş meydanını bərəkətli əkin yerlərinə çevirmək tövsiyəsi ilə bitir : "Əgər torpaq qorunmursa əkilməyinə dəyməz, əgər əkilmirsə, onda qorunmağına dəyməz".

Filmdə vətənə məhəbbət, dostluq, qardaşlıq və sədaqət kimi yüksək hisslər tərənnüm olunur.^[2]

• Film aktyor Fərhad Yusifovun kinoda ilk işidir.
• Film dünya ədəbiyyatı xəzinəsinin nadir incilərindən sayılan, Azərbaycan xalqının keçmişini vəsf edən "Kitabi Dədə Qorqud" dastanının motivləri əsasında çəkilmişdir.^[3]
• Film Anarın eyniadlı povesti əsasında çəkilmişdir.
• Kinolent dastanı tam əhatə etmir, əsasən dastanın iki qolundan istifadə edilmişdir.
• "Dədə Qorqud" Azərbaycanda istehsal olunan ilk iki seriyalı filmdir. Ancaq filmin iki seriyalı çəkilişi əvvəlcədən planlaşdırılmayıb. Sadəcə olaraq çəkilişdən sonra baxılan lentdəki materialın kifayət qədər çox olması ona gətirib çıxarıb ki, "Dədə Qorqud" iki seriyalı film kimi təqdim olunub.
• Film 1-ci kateqoriyaya layiq görülüb.
• Filmdə bir-birilə nişanlanan Tural və Günel gerçək həyatda bacı-qardaş idi.^[4]
• Film 2010-cu ildə bərpa edilmişdir.^[5]

Ssenari müəllifi: Anar

Quruluşçu rejissor: Tofiq Tağızadə

Quruluşçu operator: Rasim İsmayılov

Quruluşçu rəssam: Nadir Zeynalov

Bəstəkar: Emin Sabitoğlu

Səs operatoru: Vladimir Savin

Geyim rəssamı: Bədurə Əfqanlı

Dekor rəssamı: Rafiz İsmayılov

Qrim rəssamları: N. Veselova, V. Bereznyakov

Rejissor: Akif Rüstəmov

Montaj edən: Tamara Nərimanbəyova

Rejissor assistentləri: Səməd Lazımov, Ziya Şıxlinski

Operator assistentləri: Yuri Varnovski, Vaqif Bağırov, V. Romanov, Rəşid Nağıyev

Rəssam assistenti: Mahmud Aslanov, A. Stepanova

Montaj üzrə assistent: Esmira İsmayılova

Quraşdırılmış səhnələrin operatoru: Həmzə Əhmədoğlu

Quraşdırılmış səhnələrin rəssamı: Eduard Abdullayev, Mirzə Rəfiyev

Rəqslərin quruluşu: Rəfiqə Axundova, Maqsud Məmmədov

Mahnıları ifa edən: Yalçın Rzazadə

Şəkillərin müəllifi: Toğrul Nərimanbəyov

Məsləhətçilər: Həmid Araslı (akademik), R. Əfəndiyev (sənətşünaslıq doktoru)

Redaktor: Əhmədağa Qurbanov, Nadejda İsmayılova

Filmin direktoru: Nazim Ələkbərov

İşıqçı: A. Məmmədzadə

Həsən Məmmədov — Dədə Qorqud

Həşim Qadoyev — Qazan

Rasim Balayev — Beyrək

Givi Toxadze — Alp Aruz

Hamlet Qurbanov — Qıpçaq Məlik

Leyla Şıxlinskaya — Banıçiçək

Şəfiqə Məmmədova — Burla xatun

İnarə Quliyeva — Selcan

Elçin Məmmədov — Qaraca çoban

Fərhad Yusifov — Tural

Dinarə Yusifova — Günel

Əli Haqverdiyev — Yalıncıq

Gündüz Abbasov — Bəybura

Əfrasiyab Məmmədov — Bayandır xan

Mikayıl Mirzə — gor qazan

Rafiq Kərimov

Səməd Lazımov

Kamal Xudaverdiyev — Bəybecan

İ. Muxtəliyev

Məmmədağa Dadaşov

C. Qafarov

Mayak Kərimov — igid

Şəmsi Şəmsizadə — igid

Ə. İbrahimov

R. Baxşiyev

Ənvər Həsənov — atoynadan

N. Hacıbəyova

Nataliya Tağıyeva (Nailə Bağırova kimi)-Günelin dayəsi

Y. Məmmədov

İ. Əliyev

Sofa Bəsirzadə — dayə

Fəxri Həsənov — Nəvə

Cəmilə Atayeva — Qıpçaq Məliyin kənizi

Tariyel Qasımov — Qılbaş

Gümrah Rəhimov — Aruzun adamı

Elxan Əhədzadə

Rafiq Qasımov

H. Səlimov

N. Məhərrəmov

Yusif Vəliyev — Bayandır xan (Əfrasiyab Məmmədov) (titrlərdə yoxdur)

Amaliya Pənahova — Selcan (İnarə Quliyeva) (titrlərdə yoxdur)

Əminə Yusifqızı — Banıçiçək (Leyla Şıxlinskaya) (titrlərdə yoxdur)

Səməndər Rzayev — Qazan xan (Həşım Qadoyev) (titrlərdə yoxdur)

Əliabbas Qədirov — Yalıncıq (Əli Haqverdiyev) (titrlərdə yoxdur)

Hamlet Xanızadə — Qıpçaq Məlik (Hamlet Qurbanov) (titrlərdə yoxdur)

Pərviz Bağırov — Tural (Fərhad Yusifov) (titrlərdə yoxdur)

Ofeliya Sənani - Günel (Dinarə Yusifova) (titrlərdə yoxdur)

Şahmar Ələkbərov — Alp Aruz (Givi Toxadze) (titrlərdə yoxdur)

Kamal Xudaverdiyev — Qaraca çoban (Elçin Məmmədov) (titrlərdə yoxdur)

• "Tərcüman" qəzeti. Türkiyə nəşri. 1983-cü il.
• Азербайджанской ССР кинематография. Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 13.
• Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 34; 414.
• Aydın Dadaşov. Ekran dramaturgiyası. Bakı, 1999, səh. 62.
• Ə. Hüseynov. "Sonsuzluğa ünvanlanan...". "Kino" qəzeti, may 1999-cu il.
• Xamis Muradov. Kinofabrikdən başlanan yol. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 4.
• Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 143; 180; 196; 201-204; 268.
• Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 816.
• Oktay. “Dədə Qorqud” eposunun xarakterinə uyğun film Bu dəyərli ekran əsərinin ərsəyə çatmasında güclü aktyor nəslinin xüsusi xidmətləri olub //Xalq cəbhəsi.- 2012.- 28 fevral.- səh. 14.
• Gözəl Azərbaycan filmlərinin müəllifi...: “Görüş”, “Uzaq sahillərdə”, “Arşın mal alan”, “Dədə-Qorqud”: [kinorejissor Tofiq Tağızadə haqqında] //Azadlıq.- 2011.- 11 noyabr.- S.14.
• Ayxan. "Nəsimi" və "Dədə Qorqud" bərpa olundu: Hər iki film Filmfonda verilib //Ekspress.- 2010.- 19-21 iyun.- S. 12.

• Filmi izlə