Ənənəvi olaraq heyvanlar hazır üzvi birləşləmələrlə qidalalanlar və daima hərəkət edənlər olaraq iki qrupa ayrılır. Heyvanlar həm də xarici və daxili quruluşuna, çoxalma və inkişafına, davranışına görə müxtəlifdir. Bu müxtəlifliyi aydın təsəvvür etmək üçün fili, tısbağanı, köpəkbalığı və ağcaqanadı müqayisə etmək kifayətdir. Heyvanlar hər yerdə – Yer üzərində, torpaqda, suda, havada yaşamağa uyğunlaşmışdır. Bir çox heyvanlar bitkilərdə, digər heyvan orqanizmlərində, hətta insan orqanizmində yaşayır. Bütün heyvanlar yaşadıqları mühit şəraitinə uyğunlaşmışdır. Hava həyat tərzi (uçmaq həyatı) ilə əlaqədar quşlarda, yarasalarda, cücülərdə qanadlar inkişaf etmişdir, su həyatı ilə əlaqədar olaraq sürüşkən bədən forması, üzgəclər (balıqlarda) və ya kürəkşəkilli ətraf (balinada, suitidə) inkişaf etmişdir. Ona görə də heyvanın xarici quruluşuna gorə onun hansı mühitdə yaşamasını, necə hərəkət etməsini və qidasını necə tapmasını müəyyən etmək mümkündür.

Heyvanlar aləmindən bəhs edən elm zoologiya adlanır. Yunanca zoon – heyvan, loqos – elm, təlim deməkdir. Zoologiya heyvanlar aləminin müxtəlifliyini, onların quruluşunu və həyat fəaliyyətini, yaşadıqları mühitlə əlaqəsini, fərdi və tarixi inkişaf qanuna uyğunluqlarını öyrənir. Heyvanları quruluşunun sadə və mürəkkəbliyinə, mənşəyinə görə müxtəlif sistematik qruplara ayırmışlar. Heyvanlar aləmində ən ali sistematik vahid tip adlanır. Hazırda heyvanlar 23 tipə ayrılır. Hər tip isə bir və ya bir neçə sinfə bölünür. Bu qayda üzrə siniflər dəstələrə, dəstələr fəsilələrə, fəsilələr cinslərə, cinslər də növlərə ayrılır. Məsələn, məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinə itlər, pişiklər və ayılar fəsilələri daxildir. Heyvanların təbii təsnifatı ilə heyvanların sistematikası məşğul olur. Bu elm heyvanlar aləminin təkamülünü əks etdirir. Heyvanların morfologiya və fiziologiyasını sadədən mürəkkəbə doğru (ibtidaidən aliyə doğru) öyrəndikcə, təbiətdə gedən təkamül prosesinin reallığını dərk etmək olar. Zoologiya heyvanlar aləminin qorunmasının və onlardan səmərəli istifadə edilməsinin elmi əsasını təşkil edir.

Tip (taksonomik kateqoriya)	Növlərin sayı	Torpaq	Dəniz	İçməli su	Azad yaşamaq	Parazit
Həlqəvi qurdlar	17,000^[19]	Bəli (soil)^[20]	Bəli^[20]	1,750^[21]	Bəli	400^[22]
Buğumayaqlılar	1,257,000^[19]	1,000,000 (insects)^[23]	>40,000 (Malac- ostraca)^[24]	94,000^[21]	Bəli^[20]	>45,000^[a]^[22]
Briozoylar	6,000^[19]		Bəli^[20]	60–80^[21]	Bəli
Xordalılar	>70,000^[19]^[25]	23,000^[26]	13,000^[26]	18,000^[21] 9,000^[26]	Bəli	40 (catfish)^[22]^[27]
Dalayıcılar	16,000^[19]		Bəli^[20]	Bəli (few)^[20]	Bəli^[20]	>1,350 (Myxozoa)^[22]
Dərisitikanlılar	7,500^[19]		7,500^[19]		Bəli^[20]
Molyusklar	85,000^[19] 107,000^[28]	35,000^[28]	60,000^[28]	5,000^[21] 12,000^[28]	Bəli^[20]	>5,600^[22]
Yumru qurdlar	25,000^[19]	Bəli (soil)^[20]	4,000^[29]	2,000^[21]	11,000^[29]	14,000^[29]
Yastı qurdlar	29,500^[19]	Bəli^[30]	Bəli^[20]	1,300^[21]	Bəli^[20] 3,000–6,500^[31]	>40,000^[22] 4,000–25,000^[31]
Rotatorilər	2,000^[19]		>400^[32]	2,000^[21]	Bəli
Süngərlər	10,800^[19]		Bəli^[20]	200–300^[21]	Bəli	Bəli^[33]
Total number of described extant species 2013 (2013) tarixinə olan məlumata əsasən,: 1,525,728^[19]

Heyvanlar - Wikipedia

Azərbaycanda heyvanlar aləmi

Xüsusiyyətlər

Quruluş

Reproduksiya və inkişaf

Heyvanların təbiətdə rolu və insan həyatında əhəmiyyəti

Heyvanların və bitkilərin oxşarlığı və fərqi

Müxtəliflik

Ölçü

Növlərinin sayı və yaşayış yerləri

Stenoterm heyvanlar

Stenotermiya

Stenotermofillər

Təsnifatı

Qeydlər

İstinadlar